[Tài chính] Bàn về cổ phiếu quỹ

[Nguyễn Minh Thư]

Để tìm hiểu về cổ phiếu quỹ chúng ta cần trả lời được các câu hỏi sau:

- Cổ phiếu quỹ là gì? Khi nào công ty mua lại cổ phiếu quỹ

- Ảnh hưởng của việc mua lại cổ phiếu quỹ ?

- Một số lưu ý về cổ phiếu quỹ?

1) Cổ phiếu quĩ là gì? Khi nào cần mua lại cổ phiếu quĩ?

Cổ phiếu quỹ là cổ phiếu do công ty cổ phần đã phát hành và được chính công ty mua lại.

Các công ty cổ phần mua cổ phiếu quỹ trong các trường hợp sau:

Thứ nhất: Vì cổ phiếu quỹ thuộc quyền sở hữu chung của công ty và được loại trừ không chia cổ tức cho nên công ty có thể mua cổ phiếu quỹ để làm lợi cho các cổ đông hiện hữu, hay nói cách khác khi lãnh đạo công ty đang chịu sức ép phải có tỷ lệ sinh lời trên cổ phiếu từ các cổ đông.

Thứ hai: Khi công ty có một lượng tiền nhàn rỗi chưa có dự án đầu tư và cùng lúc hoạt động kinh doanh của chính mình đang có chiều hướng tốt, lợi nhuận bình quân cao hơn các ngành khác mà mình dự định đầu tư.

Thứ ba: Khi công ty thấy cổ phiếu của mình trên thị trường giao dịch bị sụt giảm về số lượng và giá cổ phiếu. Công ty tăng mua cổ phiếu của chính mình làm tăng lượng cầu về cổ phiếu để đẩy giá lên hoặc đặt mua làm nhiều lần để làm giảm sự giảm giá trên thị trường. Đây cũng là biện pháp các công ty thường làm trên thế giới, các công ty thường dùng biện pháp này để tạo “sóng” chứng khoán cho chính mình. Do vậy một số các nước trong đó có cả Việt Nam sẽ đặùt ra một số quy chế về khối lượng mua, nguồn vốn mua, tỷ lệ mua, không được mua của ai . . . để hạn chế mặt không tích cực của việc mua cổ phiếu quỹ trên thị trường.

Thứ tư: Công ty mua cổ phiếu quỹ để thưởng cho nhân viên. Đây là biện pháp thường được áp dụng để tạo sự gắn bó, khích lệ nhân viên. Thông thường việc dùng cổ phiếu quỹ làm cổ phiếu thưởng phải có nguồn thanh toán từ quỹ khen thưởng phúc lợi.

Thứ năm: Mua lại cổ phiếu quỹ để thời gian sau điều chỉnh giảm vốn điều lệ công ty. Trường hợp này rất ít xảy ra trên thực tế.

2) ảnh hưởng của việc mua lại cổ phiếu quỹ

Qua trình bày về các trường hợp mua cổ phiếu quỹ, chúng ta nhận thấy những ưu điểm sẽ được phát huy cho công ty khi thực hiện việc mua lại cổ phiếu quỹ trong từng trường hợp. Tuy nhiên khi nhìn một cách khách quan, độc lập chúng ta sẽ có góc nhìn phân tích như sau:

Việc mua lại cổ phiếu quỹ sẽ làm giảm một lượng tiền mặt tại công ty. Vốn chủ sở hữu phản ánh ở mục B, phần nguồn vốn trên Bảng cân đối kế toán sẽ giảm đi một lượng tương đương. Do vậy tổng tài sản trên Bảng cân đối kế toán cũng giảm đi, làm cho giá trị doanh nghiệp giảm.

Việc dùng tiền mua lại cổ phiếu của chính mình làm giảm giá trị doanh nghiệp trong sổ sách kế toán, giảm lượng tiền mặt hiện có cho thấy công ty sẽ không có khả năng đầu tư nhanh chóng, kịp thời khi có thời cơ và cơ hội cho các dự án mới. Xét về đầu tư dài hạn sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của công ty.

Thị trường là thước đo chính xác nhất về giá trị của một hàng hóa hay dịch vụ cung cấp. Do vậy khi công ty dùng tiền mua cổ phiếu quỹ để làm giảm đà giảm giá của cổ phiếu thì đồng nghĩa với việc nhà đầu tư đánh giá cổ phiếu của công ty không cao trên thị trường. Các nhà đầu tư đang thể hiện sự chưa tin tưởng vào hoạt động doanh nghiệp.

3) Một số lưu ý về cổ phiếu quỹ

Chi phí mua cổ phiếu quỹ hạch toán vào giá vốn cổ phiếu quỹ, chi phí bán cổ phiếu quỹ hạch toán giảm trừ số tiền thu được do bán cổ phiếu quỹ.

Cổ phiếu quỹ không chia cổ tức, không có quyền biểu quyết.

Hiện nay ở Việt Nam, cũng như các nước trên thế giới đều có những quy định về điều kiện mua bán cổ phiếu quỹ. Nhưng cần lưu ý rằng: công ty chỉ được bán cổ phiếu quỹ sau một thời gian bắt buộc phải nắm giữ kể từ khi mua (ở Việt Nam hiện tại là sáu tháng kể từ khi mua) và phải đăng ký với cơ quan quản lý chuyên ngành. Chêch lệch giữa giá bán và giá mua được ghi vào thặng dư vốn cổ phần. Không dùng vốn vay, vốn chiếm dụng để mua cổ phiếu quỹ, không mua cổ phiếu quỹ trong trường hợp công ty đang kinh doanh thua lỗ, có nợ quá hạn mà không trả, không mua cổ phiếu quỹ khi công ty đang phát hành thêm chứng khoán để huy động vốn./.


(kiemtoantre.com)