[Cuộc Sống] Vì sao chúng ta đôi khi bỏ mặc người bị nạn

Hong nga

Thanh viên kỳ cựu
142645273_fe49e4b601.jpg


Một trong những sai lầm của chúng ta khi đánh giá người khác là cho rằng tính cách được thể hiện toàn bộ qua hành vi. Tuy nhiên, điều này bỏ quên một yếu tố quan trọng khác quyết định đến hành vi của con người: sự tác động của môi trường. Các yếu tố môi trường có thể làm một người thể hiện hoàn toàn trái ngược với các biểu hiện thông thường xuất phát từ tính cách.

Vào năm 1973, hai nhà tâm lý học xã hội Darley và Barton đã kiểm chứng hành vi của con người qua việc tái thể hiện câu chuyện “Người Samaritan tốt” trong Kinh thánh. Câu chuyện kể về hành trình của một người Do Thái đến Jericho. Anh ta bị tấn công và nằm trên một bên đường. Một linh mục và trợ lý bước qua, và cuối cùng một người Samaritan, vốn được cho rằng ghét người Do Thái, đã giúp đỡ người đàn ông bị nạn. Darley và Batson tự hỏi, liệu chúng ta có đưa ra những phán xét quá nhanh chóng về linh mục và người trợ lý. Có thể họ đang có việc cần đi gấp?

Hai nhà tâm lý đã tụ họp 67 sinh viên từ trường đạo Princeton Theological Seminary và thông báo với các sinh viên đây là một thí nghiệm về giáo dục đạo và nghề. Các sinh viên thực hiện một bản khảo sát tâm lý và được yêu cầu phát biểu ở một căn phòng gần đó. Một nửa sinh viên được yêu cầu nói về những công việc phù hợp sau tốt nghiệp, nửa còn lại được yêu cầu nói về câu chuyện “Người Samaritan tốt”.

Các sinh viên không hề biết họ đang tham gia vào một thí nghiệm tái hiện câu chuyện “Người Samaritan tốt”. Sau khi thực hiện bản khảo sát tâm lý và trên đi đến căn phòng gần đấy để thực hiện bài phát biểu, họ sẽ thấy một người nằm sập người ở hành lang, mắt nhắm và ho liên tục. Đây là nhân vật do một thành viên của nhóm nghiên cứu đóng vai. Các sinh viên sẽ phải đi qua người đàn ông này để đến địa điểm được yêu cầu.

Các nhà nghiên cứu cho rằng quyết định có giúp đỡ người đàn ông phụ thuộc vào việc các sinh viên có vội vã hay không. Chính vì vậy, họ đưa cho các sinh viên bản đồ và một trong ba hướng dẫn sau đây:

“Em trễ rồi. Họ đã chờ em từ vài phút trước đây. Tốt nhất là chúng ta nên nhanh lên”
“Người phụ tá đã sẵn sàng, hãy đến chỗ đó ngay.”
“Cần vài phút để người nghe sẵn sàng, nhưng mà em nên đến đó sớm hơn”

Ba mức độ khác nhau của sự vội vã được tạo ra. Một vài sinh viên cần phải nhanh chóng đến nơi, một vài không cần phải vội vã và số còn lại khá thong thả. Trong ba nhóm mức độ này, có hai tình trạng khác nhau: một nửa sinh viên được yêu cầu nói về lựa chọn nghề nghiệp, một nữa nói về câu chuyện “Người Samatiran tốt”. Như vậy, các nhà tâm lý có thể xem xét mức độ ảnh hưởng của hai yếu tố: sự vội vã của người tham gia trong tình huống và nội dung bài phát biểu. Yếu tố nào sẽ có sức ảnh hưởng nhiều nhất đến các sinh viên? Hãy lưu ý, đây là các sinh viên trường đạo, nhiều người trong số đó sẽ trở thành các linh mục tương lai.

Đây là kết quả: 40% trong số các sinh viên sẽ giúp đỡ người bị nạn nhưng mức độ của sự vội vã ảnh hưởng rất lớn đến hành vi của các sinh viên:

Mức độ vội vã thấp: 63%
Mức độ vội vã trung bình: 45%
Mức độ vội vã cao: 10%

Nội dung của bài phát biểu cũng có tác động đến các sinh viên. 29% các sinh viên phát biểu về sự lựa chọn nghề nghiệp và 53% các sinh viên phát biểu về câu chuyện “Người Samaritan tốt” sẽ giúp đỡ người bị nạn.

Hãy nhớ lại trước đó, các sinh viên đã thực hiện một bài kiểm tra tính cách. Hầu hết họ đều có tính cách hướng đến tôn giáo (religiosity). Tuy nhiên, khi các nhà tâm lý so sánh mức độ ảnh hưởng của tính cách đến hoàn cảnh, mức độ ảnh hưởng của “tính cách hướng đến tôn giáo” gần như không tạo sự khác biệt trong quyết định của các sinh viên. Trong trường hợp này, chúng ta có thể thấy được hoàn cảnh đã hoàn toàn lu mờ sự ảnh hưởng của tính cách đến hành vi.

Kết quả của thí nghiệm này phù hợp với xu hướng tâm lý “fundamental attribution error” (tạm dịch: sự phân bổ sai cơ bản). Đây là xu hướng của con người khi luôn cho rằng hành vi của luôn phản ánh tính cách chứ hành vi không liên quan đến hoàn cảnh. Trái ngược với nhận định này, các nghiên cứu cho thấy, trong rất nhiều trường hợp, hoàn cảnh và môi trường ảnh hưởng đến hành động của chúng ta nhiều hơn là tính cách. Mỗi người đều chịu tác động của môi trường để từ đó thực hiện các hành động, đôi khi có hoặc không cân nhắc. Những hành vi “không tốt” chưa chắc do những người “không tốt” thực hiện, và những hành vi “tốt” cũng chưa chắc chỉ xuất phát từ những người “tốt”.

Sẽ thật không công bằng nếu đánh giá một con người chỉ dựa vào hành động. Trong rất nhiều trường hợp, các hành vi của con người thể hiện rất ít về tính cách của chúng ta, mà thể hiện nhiều hơn về sự phức tạp của môi trường.

Nguồn: Spring

Lan T dịch

Lời người dịch: Bài viết đưa ra một giả thuyết có thể giải thích cho sự thờ ơ của nhiều người qua đường trong câu chuyện về cô bé người Trung Quốc hai tuổi không nhận được sự cứu giúp khi rơi vào hoàn cảnh ngặt nghèo. Đôi khi thái độ chỉ trong một hoàn cảnh không thể hiện được đầy đủ về tính cách con người. Chúng ta cần quan sát về hành vi trong nhiều hoàn cảnh khác nhau mới có thể đưa ra nhận định về người khác. Chúng ta có thể gọi những người qua đường là vô tâm, nhưng không vì thế mà có thể kết luận về nhân phẩm của họ và lên án cả một dân tộc. Đó là sự vội vã không cần thiết.
 

Bình luận bằng Facebook

Similar threads
Thread starter Tiêu đề Diễn đàn Trả lời Date
blacksun [Cuộc Sống] Vì sao chúng ta phải thường xuyên đọc sách Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] 1 lý thuyết giải thích vì sao người quyền lực vô tâm với người không có quyền lực Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Tình Yêu] 3 lý do tại sao bạn không nên kết hôn vì tình yêu Quà Tặng Cuộc Sống 0
ivenle Vì sao mình mến bạn ! Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Chỉ vì bạn có 1 ý nghĩ không có nghĩa là bạn phải nghĩ về nó Quà Tặng Cuộc Sống 1
H [Cuộc Sống] Những gì bạn cần kết thúc ngày hôm nay vì 1 ngày mai tốt hơn? Quà Tặng Cuộc Sống 0
nhok 2J [Tình Bạn] Xin lỗi vì tôi đã làm bạn đau Quà Tặng Cuộc Sống 3
mèo mắc ma [Cuộc Sống] Vì lòng người ta là giấy Quà Tặng Cuộc Sống 12
Vrain [Cuộc Sống] Những con Sao Biển Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Thuần hoá con voi ma mút: Tại sao bạn nên dừng quan tâm đến những gì người khác nghĩ Quà Tặng Cuộc Sống 1
H [Cuộc Sống] Tại sao anh chị em ruột lại đoạn tuyệt tình thân? Quà Tặng Cuộc Sống 1
H [Cuộc Sống] Tại sao một số người trầm cảm ghét bị khuyên rằng "hãy vui lên" Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Yếu tố tình dục rất có giá. Bạn có biết tại sao không? Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Tình Yêu] Tại Sao Những Thói Quen Sử Dụng Điện Thoại Của Người Yêu Có Thể Làm Bạn trầm cảm Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Làm sao để thay đổi những người không muốn thay đổi Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Nếu muốn thoát khỏi quá khứ, bạn cần phải ngừng hỏi “tại sao” Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Làm sao để ứng xử với người luôn luôn tìm kiếm khủng hoảng Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao bạn nên trân trọng những giây phút bình thường trong cuộc sống Quà Tặng Cuộc Sống 2
H [Tình Yêu] Làm sao bạn biết bạn đang yêu Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] 5 lí do tại sao nỗi đau tâm lý tồi tệ hơn nỗi đau thể lý Quà Tặng Cuộc Sống 2
H [Cuộc Sống] Tại sao theo đuổi đam mê của bạn không đem lại hạnh phúc Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao người xấu xa trông rất đẹp Quà Tặng Cuộc Sống 1
H [Cuộc Sống] Tại sao ở nhà nhiều stress hơn ở nơi làm việc? Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao một số người dường như thiếu thấu cảm Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao ở trong một nhóm khiến cho một số người quên mất đạo đức của họ Quà Tặng Cuộc Sống 1
H [Cuộc Sống] Khoa học có thể giúp chúng ta hiểu tại sao chúng ta yêu thích những siêu anh hùng Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao sống chậm dẫn đến hạnh phúc và thành công Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao chúng ta không thích bỏ dở việc chúng ta đã bắt đầu Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao chúng ta cần nhiều cái đẹp hơn trong cuộc sống Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao đàn ông không thích shopping Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao chúng ta không cảm thấy hạnh phúc hơn trong suốt những ngày lễ? Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao con người là những nhà truyền bá lối sống của riêng họ. Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao chúng ta phớt lờ lời khuyên tốt Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Tình Yêu] Tại sao 1 số phụ nữ muốn những người đàn ông đã kết hôn Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao bạn lo lắng nhiều hơn người khác? Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao đàn ông đồng tính cố gắng trở nên giỏi nhất? Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Tình Yêu] Tại sao 1 cặp đôi mâu thuẫn Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao khó tập trung Quà Tặng Cuộc Sống 1
H [Cuộc Sống] Tại sao 1 số người thích nghe nhạc sầu não Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao con người khoe khoang Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao họ làm tổn thương tôi? Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao 1 số người không thể dừng khoe khoang Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao 1 số người quá thực tế Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao 1 số người thích đau khổ Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao 1 số người nhàm chán? Quà Tặng Cuộc Sống 1
H [Cuộc Sống] Tại sao 1 số người quá keo kiệt Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao chúng ta giúp 1 người nhưng không giúp nhiều người Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao tâm trí không thích hợp để trả lời câu hỏi Tôi là ai? Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao những quan điểm “của tôi” tốt hơn “của bạn”. Quà Tặng Cuộc Sống 0
H [Cuộc Sống] Tại sao con người suy nghĩ, và tại sao họ không Quà Tặng Cuộc Sống 0

Similar threads

Similar threads

Similar threads

Top