Tham khảo
Are Women Really More Compassionate?
Some people argue that women are kinder, but what does the data really show?
Published on June 20, 2013 by Emma M. Seppala, Ph.D. in Feeling It
Hôm qua, các phóng viên ở Huffington Post Live nhờ tôi bình luận về vấn đề liệu phụ nữ có nhiều tình thương hơn đàn ông. Các nhà khoa học nhìn chung có xu hướng né tránh những kiểu khẳng định trắng-và-đen này vì chúng ta biết là không có bằng chứng ủng hộ những lời khẳng định đó. Nếu bạn yêu cầu 1 nhà khoa học thần kinh phân biệt bộ não đàn ông và phụ nữ thì ông ấy sẽ gặp khó khăn khi làm việc này. Dù người ta đã khám phá ra những sự khác biệt, thì những khác biệt là tinh tế và không có phần não duy nhất nào mà chúng ta có thể nói 1 cách rõ ràng là phân biệt giữa 1 bộ não đàn ông với 1 bộ não phụ nữ.
Tình thương có tính bẩm sinh
Cho dù họ đang nghiên cứu về con người hay động vật, nam hay nữ, thì các nhà khoa học phát hiện thấy tình thương có tính bẩm sinh và bản năng. Nghiên cứu về con người và động vật cho thấy chúng ta vốn có 1 sự thôi thúc giúp đỡ người đang chịu đau khổ. Xu hướng này, mà Dacher Keltner gọi là “bản năng trắc ẩn” dường như đảm bảo cho sự tồn tại của chúng ta. Nghiên cứu bởi Robert Sapolsky (đại học Stanford) cho rằng bản năng này liên kết với sự phát triển và nâng cao sự sinh sản ở những loài động vật linh trưởng. Nói cách khác, tình thương là bẩm sinh và không có sự khác biệt về giới tính qua những nghiên cứu đó.
Bộ não của đàn ông và phụ nữ đối với tình thương
Tuy nhiên, 1 nghiên cứu hình ảnh não phát hiện thấy đàn ông và phụ nữ dường như khác nhau khi xem xét về sự kích hoạt não của họ trong suốt sự trắc ẩn. Nghiên cứu bởi Roberto Mercadillo (National Autonomous University) so sánh sự kích hoạt não của đàn ông và phụ nữ trong khi họ đang trải nghiệm về sự trắc ẩn. Ông yêu cầu người tham gia nói dối trước 1 máy scan fMRI và cho họ xem những tấm ảnh buồn để gây ra lòng trắc ẩn. Cả đàn ông và phụ nữ đều thông báo về những mức độ trắc ẩn giống nhau khi đáp ứng trước những tấm ảnh. Tuy nhiên, những vùng não bị kích hoạt ở đàn ông lại khác phụ nữ. Trong khi nghiên cứu này không cho biết giới nào trải nghiệm về lòng trắc ẩn nhiều hơn, nhưng nghiên cứu cho thấy 2 giới có thể khác nhau trong cách trải nghiệm và bộc lộ tình thương.
Những khác biệt về lòng trắc ẩn là bẩm sinh hay do học hỏi?
Trong những bản hỏi tự thông báo, nhìn chung, phụ nữ thông báo là trải nghiệm nhiều tình thương hơn trong cuộc sống của họ so với đàn ông. Có nhiều lí do giải thích tại sao phụ nữ thông báo trải nghiệm nhiều tình thương hơn. Những sự khác biệt trong cách thể hiện tình thương ở phụ nữ và đàn ông có lẽ phần lớn là do những quá trình xã hội hóa khác nhau. Chúng ta biết rằng bộ não của chúng ta “dễ uốn nắn” và nó thay đổi khi đáp ứng trước kinh nghiệm. Phần lớn nghiên cứu cho thấy đàn ông và phụ nữ có những trải nghiệm rất khác nhau và họ được xã hội hóa cực kì khác nhau khi còn bé. Hãy nghĩ về những bé gái ôm búp bê (cho thấy những hành vi nuôi dưỡng và chăm sóc) và những bé trai chơi đồ chơi siêu nhân và người lính (cho thấy những hành vi chiến đấu và bảo vệ). Khi những bé gái (hoặc phụ nữ) khóc, người ta xem là bình thường, còn bé trai (hoặc đàn ông) khóc, họ thường được dạy rằng đó là dấu hiệu của sự yếu đuối và không “nam tính”. Bao nhiêu sự khác biệt quan sát được ở tuổi trưởng thành là do những năm được xã hội hóa?
Xã hội hóa đến lượt nó có thể tác động đến cách phụ nữ và đàn ông học cách truyền đạt những cảm xúc như sự tử tế và tình thương. Trong 1 nghiên cứu về sự đụng chạm ở con người của Dacher Keltner, những người tham gia được yêu cầu truyền đạt những cảm xúc khác nhau bằng cách chạm vào tay của người tham gia khác. Họ cũng được hỏi đoán xem cảm xúc nào được truyền đạt khi đối tác của họ chạm vào tay họ. Những người tham gia không thể nhìn thấy nhau nhưng đoán về cảm xúc của người khác thông qua 1 cái chạm tay. Khi cả 2 người là đàn ông thì khả năng đoán cảm xúc được truyền đạt là sự đồng cảm không lớn hơn 50%. Nhưng khi có ít nhất 1 người là phụ nữ thì những người tham gia đoán đúng nhiều hơn. Vì sự đồng cảm được xem như 1 đặc điểm “nữ tính” hơn, được chấp nhận để bộc lộ đối với phụ nữ, phụ nữ có thể học cách truyền đạt và nhận ra nó dễ dàng hơn.
Lý do khác phụ nữ có thể học cách bộc lộ tình thương dễ dàng hơn đến từ nghiên cứu của Shelley Taylor ở UCLA, phát hiện thấy đàn ông và phụ nữ đáp ứng khác nhau trước stress. Những sự khác nhau đó có thể từng huấn luyện phụ nữ bộc lộ tình thương 1 cách rõ ràng hơn. Taylor phát hiện thấy phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” là đặc trưng của đàn ông, trong khi phụ nữ có xu hướng hướng đến 1 khuynh hướng khác: “chăm sóc và giúp đỡ.” Phụ nữ đối mặt với 1 tình huống gây căng thẳng thì có khả năng đáp ứng lại bằng cách kết nối với người khác và tìm kiếm sự bảo vệ và nuôi dưỡng trong 1 cộng đồng. Những xu hướng đó có thể có tính thích nghi về mặt tiến hóa vì chúng ta từng được tiến hóa trong những cộng đồng mà trách nhiệm chính của phụ nữ là nuôi dưỡng và bảo vệ con cái, còn đàn ông thì săn bắt và tham gia vào những cuộc chiến tranh. Tuy nhiên, 1 nghiên cứu mới cho thấy đàn ông cũng có thể đáp ứng lại trước stress thông qua sự kết nối xã hội.
Cuối cùng, phụ nữ đôi lúc có thể có mức độ “oxytocin” cao hơn – nó được gọi là hoc mon tình yêu vì nó liên kết với mối quan hệ xã hội và hôn nhân 1 vợ 1 chồng. Oxytocin được sản sinh trong quá trình quan hệ tình dục nhưng đặc biệt quan trọng trong khi sinh con. Nó được tạo ra trong phụ nữ trong lao động và cho con bú và được xem là kích thích những hành vi chăm sóc và kết nối.
Phụ nữ và đàn ông – Mức độ trắc ẩn như nhau, cách nhìn khác?
Thay vì cho rằng những xu hướng đó có thể làm phụ nữ có nhiều tình thương hơn đàn ông, tôi sẽ lập luận rằng họ đơn giản là có cách bộc lộ tình thương khác nhau. Trong khi sự bộc lộ ở phụ nữ bao gồm việc kết nối và chăm sóc, thì tình thương ở đàn ông được bộc lộ thông qua sự bảo về và đảm bảo sự sinh tồn.
Lý do chúng ta nghĩ rằng phụ nữ giàu lòng trắc ẩn hơn đàn ông là do chúng ta chỉ nghĩ về tình thương theo 1 cách: chăm sóc, tử tế, hiền lành, dịu dàng, và nồng ấm. Chúng ta nghĩ về tình thương chủ yếu theo quan điểm nữ tính.
Từ nghiên cứu của tôi với những cựu chiến binh, tôi từng thấy sự bộc lộ tình thương sâu sắc không bao gồm những yếu tố nuôi dưỡng, chăm sóc. Hãy nghĩ về nhiều hành động dũng cảm xảy ra hằng ngày mà ở đó con người đi vào những tình huống hiểm nguy để cứu giúp người khác. Có những hình thức dũng cảm, dữ dội và thậm chí gây hấn của tình thương.
Những sự khái quát hóa nhìn chung không bao giờ đúng. Chúng ta thường có những cách bộc lộ tình thương vừa mang tính nuôi dưỡng và có tính mãnh liệt. Hãy nghĩ về người mẹ hét lên và đẩy đứa con của cô khỏi 1 chiếc xe đang lao đến (tình thương dữ dội) hoặc những quân lính ôm đồng đội trong nỗi thương tiếc sau sự ra đi của người đó (tình thương quan tâm). Tình yêu, tình thương, sự tử tế là bẩm sinh với tất cả chúng ta trong những hình thức biểu lộ khác nhau.
Thay vì hỏi liệu đàn ông và phụ nữ, ai từ tế hơn hoặc giàu tình thương hơn, câu hỏi đúng nên là: Những hình thức đẹp đẽ mà tình thương bộc lộ là gì?
Nguồn: PsychologyToday
Are Women Really More Compassionate?
Some people argue that women are kinder, but what does the data really show?
Published on June 20, 2013 by Emma M. Seppala, Ph.D. in Feeling It
Hôm qua, các phóng viên ở Huffington Post Live nhờ tôi bình luận về vấn đề liệu phụ nữ có nhiều tình thương hơn đàn ông. Các nhà khoa học nhìn chung có xu hướng né tránh những kiểu khẳng định trắng-và-đen này vì chúng ta biết là không có bằng chứng ủng hộ những lời khẳng định đó. Nếu bạn yêu cầu 1 nhà khoa học thần kinh phân biệt bộ não đàn ông và phụ nữ thì ông ấy sẽ gặp khó khăn khi làm việc này. Dù người ta đã khám phá ra những sự khác biệt, thì những khác biệt là tinh tế và không có phần não duy nhất nào mà chúng ta có thể nói 1 cách rõ ràng là phân biệt giữa 1 bộ não đàn ông với 1 bộ não phụ nữ.
Tình thương có tính bẩm sinh
Cho dù họ đang nghiên cứu về con người hay động vật, nam hay nữ, thì các nhà khoa học phát hiện thấy tình thương có tính bẩm sinh và bản năng. Nghiên cứu về con người và động vật cho thấy chúng ta vốn có 1 sự thôi thúc giúp đỡ người đang chịu đau khổ. Xu hướng này, mà Dacher Keltner gọi là “bản năng trắc ẩn” dường như đảm bảo cho sự tồn tại của chúng ta. Nghiên cứu bởi Robert Sapolsky (đại học Stanford) cho rằng bản năng này liên kết với sự phát triển và nâng cao sự sinh sản ở những loài động vật linh trưởng. Nói cách khác, tình thương là bẩm sinh và không có sự khác biệt về giới tính qua những nghiên cứu đó.
Bộ não của đàn ông và phụ nữ đối với tình thương
Tuy nhiên, 1 nghiên cứu hình ảnh não phát hiện thấy đàn ông và phụ nữ dường như khác nhau khi xem xét về sự kích hoạt não của họ trong suốt sự trắc ẩn. Nghiên cứu bởi Roberto Mercadillo (National Autonomous University) so sánh sự kích hoạt não của đàn ông và phụ nữ trong khi họ đang trải nghiệm về sự trắc ẩn. Ông yêu cầu người tham gia nói dối trước 1 máy scan fMRI và cho họ xem những tấm ảnh buồn để gây ra lòng trắc ẩn. Cả đàn ông và phụ nữ đều thông báo về những mức độ trắc ẩn giống nhau khi đáp ứng trước những tấm ảnh. Tuy nhiên, những vùng não bị kích hoạt ở đàn ông lại khác phụ nữ. Trong khi nghiên cứu này không cho biết giới nào trải nghiệm về lòng trắc ẩn nhiều hơn, nhưng nghiên cứu cho thấy 2 giới có thể khác nhau trong cách trải nghiệm và bộc lộ tình thương.
Những khác biệt về lòng trắc ẩn là bẩm sinh hay do học hỏi?
Trong những bản hỏi tự thông báo, nhìn chung, phụ nữ thông báo là trải nghiệm nhiều tình thương hơn trong cuộc sống của họ so với đàn ông. Có nhiều lí do giải thích tại sao phụ nữ thông báo trải nghiệm nhiều tình thương hơn. Những sự khác biệt trong cách thể hiện tình thương ở phụ nữ và đàn ông có lẽ phần lớn là do những quá trình xã hội hóa khác nhau. Chúng ta biết rằng bộ não của chúng ta “dễ uốn nắn” và nó thay đổi khi đáp ứng trước kinh nghiệm. Phần lớn nghiên cứu cho thấy đàn ông và phụ nữ có những trải nghiệm rất khác nhau và họ được xã hội hóa cực kì khác nhau khi còn bé. Hãy nghĩ về những bé gái ôm búp bê (cho thấy những hành vi nuôi dưỡng và chăm sóc) và những bé trai chơi đồ chơi siêu nhân và người lính (cho thấy những hành vi chiến đấu và bảo vệ). Khi những bé gái (hoặc phụ nữ) khóc, người ta xem là bình thường, còn bé trai (hoặc đàn ông) khóc, họ thường được dạy rằng đó là dấu hiệu của sự yếu đuối và không “nam tính”. Bao nhiêu sự khác biệt quan sát được ở tuổi trưởng thành là do những năm được xã hội hóa?
Xã hội hóa đến lượt nó có thể tác động đến cách phụ nữ và đàn ông học cách truyền đạt những cảm xúc như sự tử tế và tình thương. Trong 1 nghiên cứu về sự đụng chạm ở con người của Dacher Keltner, những người tham gia được yêu cầu truyền đạt những cảm xúc khác nhau bằng cách chạm vào tay của người tham gia khác. Họ cũng được hỏi đoán xem cảm xúc nào được truyền đạt khi đối tác của họ chạm vào tay họ. Những người tham gia không thể nhìn thấy nhau nhưng đoán về cảm xúc của người khác thông qua 1 cái chạm tay. Khi cả 2 người là đàn ông thì khả năng đoán cảm xúc được truyền đạt là sự đồng cảm không lớn hơn 50%. Nhưng khi có ít nhất 1 người là phụ nữ thì những người tham gia đoán đúng nhiều hơn. Vì sự đồng cảm được xem như 1 đặc điểm “nữ tính” hơn, được chấp nhận để bộc lộ đối với phụ nữ, phụ nữ có thể học cách truyền đạt và nhận ra nó dễ dàng hơn.
Lý do khác phụ nữ có thể học cách bộc lộ tình thương dễ dàng hơn đến từ nghiên cứu của Shelley Taylor ở UCLA, phát hiện thấy đàn ông và phụ nữ đáp ứng khác nhau trước stress. Những sự khác nhau đó có thể từng huấn luyện phụ nữ bộc lộ tình thương 1 cách rõ ràng hơn. Taylor phát hiện thấy phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” là đặc trưng của đàn ông, trong khi phụ nữ có xu hướng hướng đến 1 khuynh hướng khác: “chăm sóc và giúp đỡ.” Phụ nữ đối mặt với 1 tình huống gây căng thẳng thì có khả năng đáp ứng lại bằng cách kết nối với người khác và tìm kiếm sự bảo vệ và nuôi dưỡng trong 1 cộng đồng. Những xu hướng đó có thể có tính thích nghi về mặt tiến hóa vì chúng ta từng được tiến hóa trong những cộng đồng mà trách nhiệm chính của phụ nữ là nuôi dưỡng và bảo vệ con cái, còn đàn ông thì săn bắt và tham gia vào những cuộc chiến tranh. Tuy nhiên, 1 nghiên cứu mới cho thấy đàn ông cũng có thể đáp ứng lại trước stress thông qua sự kết nối xã hội.
Cuối cùng, phụ nữ đôi lúc có thể có mức độ “oxytocin” cao hơn – nó được gọi là hoc mon tình yêu vì nó liên kết với mối quan hệ xã hội và hôn nhân 1 vợ 1 chồng. Oxytocin được sản sinh trong quá trình quan hệ tình dục nhưng đặc biệt quan trọng trong khi sinh con. Nó được tạo ra trong phụ nữ trong lao động và cho con bú và được xem là kích thích những hành vi chăm sóc và kết nối.
Phụ nữ và đàn ông – Mức độ trắc ẩn như nhau, cách nhìn khác?
Thay vì cho rằng những xu hướng đó có thể làm phụ nữ có nhiều tình thương hơn đàn ông, tôi sẽ lập luận rằng họ đơn giản là có cách bộc lộ tình thương khác nhau. Trong khi sự bộc lộ ở phụ nữ bao gồm việc kết nối và chăm sóc, thì tình thương ở đàn ông được bộc lộ thông qua sự bảo về và đảm bảo sự sinh tồn.
Lý do chúng ta nghĩ rằng phụ nữ giàu lòng trắc ẩn hơn đàn ông là do chúng ta chỉ nghĩ về tình thương theo 1 cách: chăm sóc, tử tế, hiền lành, dịu dàng, và nồng ấm. Chúng ta nghĩ về tình thương chủ yếu theo quan điểm nữ tính.
Từ nghiên cứu của tôi với những cựu chiến binh, tôi từng thấy sự bộc lộ tình thương sâu sắc không bao gồm những yếu tố nuôi dưỡng, chăm sóc. Hãy nghĩ về nhiều hành động dũng cảm xảy ra hằng ngày mà ở đó con người đi vào những tình huống hiểm nguy để cứu giúp người khác. Có những hình thức dũng cảm, dữ dội và thậm chí gây hấn của tình thương.
Những sự khái quát hóa nhìn chung không bao giờ đúng. Chúng ta thường có những cách bộc lộ tình thương vừa mang tính nuôi dưỡng và có tính mãnh liệt. Hãy nghĩ về người mẹ hét lên và đẩy đứa con của cô khỏi 1 chiếc xe đang lao đến (tình thương dữ dội) hoặc những quân lính ôm đồng đội trong nỗi thương tiếc sau sự ra đi của người đó (tình thương quan tâm). Tình yêu, tình thương, sự tử tế là bẩm sinh với tất cả chúng ta trong những hình thức biểu lộ khác nhau.
Thay vì hỏi liệu đàn ông và phụ nữ, ai từ tế hơn hoặc giàu tình thương hơn, câu hỏi đúng nên là: Những hình thức đẹp đẽ mà tình thương bộc lộ là gì?
Nguồn: PsychologyToday
