Nguyễn Phi Vân
Chuyên gia
Năm 2022 qua nhanh quá, vội vã cuống cuồng như muốn lấy lại hết tất cả thời gian đã mất trong 2 năm đại dịch. Cũng phải thôi, vì ai trong chúng ta cũng đã phải thở oxy ngần ấy thời gian, và ai trong chúng ta cũng lo lắng trong cái thế vỡ trận sau đại dịch. Lạm phát tăng cao, chiến tranh bùng nổ, hàng loạt các vụ vỡ nợ chứng khoán, bất động sản, tiền ảo. Hàng loạt các quan chức và đại gia vào lò. Hàng loạt các vụ án lừa đảo cấp vũ trụ nổ banh cả hành tinh. Hàng loạt các công ty lớn, đặc biệt là những công ty công nghệ làm, mưa làm gió một thời đồng loạt cắt giảm nhân sự. Hàng loạt các sự cố chính trị bùng lên và không hề có dấu hiệu dừng lại để ăn Tết. Bước ra khỏi đại dịch, bước vào một thế giới hỗn độn của năm 2022, điều đó chưa bao giờ là dễ với bất kỳ ai, dù đang làm kinh doanh, làm startup, làm thuê hay vẫn còn loay hoay tìm ra định hướng tiếp theo của đời mình. 2022 là một năm khó khăn cho tất cả chúng ta, và nó sẽ khép lại ngày hôm nay. Và chúng ta vẫn còn đây, phản tư, suy nghĩ về hành trình sắp đến. Với tôi, 2023 màu sắc sẽ thế này, và chia sẻ ở đây với những ai quan tâm để có kế hoạch cho mình nhé:
Bối cảnh kinh tế sẽ vẫn khó khăn, cẩn thận củi lửa
2023 trong dự đoán của nhiều người sẽ vẫn là một năm khó khăn về kinh tế. Tình hình sẽ có tiến triển sáng hơn vào nửa cuối năm 2023 nhưng nhìn chung, mọi người cần hết sức cẩn thận trong chi tiêu. Nếu có thể giảm bớt, tiết kiệm hơn, xem lại hiệu quả chi phí, dù là gia đình hay tổ chức, thì cũng nên quan tâm hơn, siết chặt hơn, và nếu không cần thiết thì cũng delay - hoãn lại, giảm chi. Về thu nhập thì đương nhiên phải tìm kiếm nhiều nguồn thu nhập mới, không dựa vào nguồn cũ hay một nguồn chính, luôn có kế hoạch chia rủi ro của mình ra bằng cách tạo ra nhiều kênh thu nhập khác nhau, dù có chính phụ. Thật ra, trong bối cảnh như vậy, nó sẽ kích hoạt sức sáng tạo, giúp mọi người vận não hơn, linh hoạt hơn, cái khó ló cái khôn là như thế.
Về đầu tư, đương nhiên vẫn phải chia trứng ra nhiều rổ để quản trị rủi ro. Tuy nhiên, cần theo dõi thị trường rất kỹ, đặc biệt là chứng khoán, bất động sản, crypto, trái phiếu vì đây sẽ vẫn là những kênh đầu tư chưa rõ, chưa minh bạch và vẫn còn gập ghềnh trong năm mới. Có lẽ, điều cần nhất lúc này là bình tĩnh. Bình tĩnh không có nghĩa là ngưng lại hết không đầu tư. Bình tĩnh nghĩa là đừng tham quá mà bị lùa gà. Đừng vội quá mà ngỡ mình có thể mua đáy bán đỉnh. 2023 sẽ cần nhà đầu tư có kiến thức hơn, quản trị cảm xúc và rủi ro tốt hơn trong đầu tư, và có thể bắt đầu những kênh đầu tư mới mà trước giờ chưa quan tâm, ví dụ như nhượng quyền.
Đối với các bạn startup & SME, 2023 sẽ là năm back to basics - quay trở lại với những điều cơ bản nhất, đó là sustainablity - phát triển vững bền. Kinh doanh phải quay về dựa vào tự thân, tạo ra doanh thu, dòng tiền, nuôi sống và giữ cho công ty sống còn cho dù có vốn đầu tư hay không. Trên thực tế, khi chứng minh bản thân công ty mình có thể tự thân vận động, sức hút của các bạn đối với nhà đầu tư sẽ cao hơn. Đầu tư trong năm mới sẽ nhắm chủ yếu vào các công ty có khả năng tự lập cao, có kỷ luật trong tăng trưởng, linh hoạt trong mô hình, và hiệu quả trong vận hành.
Đối với các nhân, đặc biệt là các bạn phải lo gồng gánh cho gia đình, thì chưa bao giờ các bạn cần lên kế hoạch chi tiêu rõ ràng, cụ thể và có theo dõi như năm nay. Watch your saving - Luôn để ý sổ tiết kiệm, có kỷ luật trong việc giữ an toàn số tiền đảm bảo an toàn cho bạn và gia đình cho ngày mưa tháng nắng. Làm gì làm, giữ yên nó ở đó, trong dạng thanh khoản được, đừng bao giờ đụng vào số tiền này, đừng vét sạch tiền mặt để bỏ vào bất kỳ một phi vụ thương vụ nào dù nó nghe có vẻ chắc ăn và thơm tho ra sao. Ai cũng cần một khoản tích trữ an toàn, chỉ để ở đó phòng một ngày đông rét mướt.
Rối loạn xã hội diện rộng
Đây có lẽ là điều tôi quan tâm nhất. Sau tất cả mọi sự cạn kiệt, mọi sự suy thoái về kinh tế và chính trị, thiệt thòi nhất, khó khăn nhất, cùng cực nhất vẫn là tầng lớp đang ở dưới đáy kim tự tháp. Kết quả điều tra của chính phủ cho thấy tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo đã tăng từ 5,2% (năm 2020) lên 9,35% (năm 2022). Nguyên nhân rất rõ ràng, không cần phải phân tích thêm, nhưng vấn đề là tỷ lệ tăng gấp đôi như thế này, cộng với các kênh lao động đang bị thu hẹp lại, không cung cấp đủ công việc, thì đương nhiên thu nhập không cải thiện, khó khăn sẽ chồng khó khăn cho những người yếu thế. Khi tình trạng này xảy ra, các tệ nạn xã hội sẽ tăng lên đáng kể, khi người ta vì túng quẫn mà làm liều, làm, càn, làm bậy. Cho nên rất dễ hiểu, là tệ nạn xã hội trong năm 2023 sẽ tăng mạnh, từ khắp các tỉnh thành, tác động không những lên tầng lớp yếu thế mà còn ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội nói chung. Mọi người sẽ cần cẩn thận hơn khi ra đường.
Trong cái thế thập diện mai phục, có quá nhiều vấn đề phải ưu tiên giải quyết cùng một lúc, chúng ta cầu mong chính phủ sẽ có những chính sách hỗ trợ cấp thiết, nhưng cũng sẽ không ngạc nhiên nếu điều đó không xảy ra một cách có chiến lược và kịp thời. Hy vọng các tổ chức thiện nguyện sẽ lại góp một phần lớn công sức trong bối cảnh này, giúp người yếu thế Việt Nam vượt qua thêm một cơn sóng dữ. Nếu có thể, chúng ta hãy dang một bàn tay, vì điều đó có thể là cứu sống một mạng người nào đó.
Trật tự mới, cơ hội mới
2023 là năm của thay đổi quyết liệt. Khi mọi sự hỗn độn diễn ra, nó thách thức mọi trạng thái cũ, nhưng cũng tạo ra nhiều cơ hội để lập lại trật tự mới. Trong bất kỳ sự rối loạn, nhiễu loạn nào cũng vậy, luôn có nguy và cơ. Do đó, đây cũng là thời khắc quan trọng để đưa ra quyết định thay đổi đối với cả cá nhân và tổ chức. Nếu bạn đang do dự, hãy quyết định. Nếu bạn đang muốn thay đổi nhưng không chắc, hãy thay đổi. Nếu bạn đang loay hoay vướng vào quá nhiều vấn đề, hãy lùi lại, bình tĩnh nhìn ra thứ tự ưu tiên và hành động. Nếu bạn đang bình thường, hãy đưa ra một mục tiêu phi thường, làm khác đi, level up bản thân và tổ chức của mình, và dấn thân vào một hành trình mới. Đừng ở đó không làm gì. Đừng suy nghĩ quá nhiều mà không đưa ra lựa chọn. Đừng sợ hãi và cứ mãi lòng vòng quanh cái cối xay. 2023 không cho phép người ta có thời gian ngồi đó chờ. Nó ép con người phải đưa ra quyết định, hoặc là bạn gác lại chương cũ, nắm bắt cơ hội mới, hoặc là bạn mãi thuộc về những kỷ niệm đẹp của ngày xưa cũ.
Cho nên, dù là gì, học cái mới, làm cái mới, thử mô hình mới, đưa ra mục tiêu thách thức mới, tìm kiếm con đường mới, hay làm mới bản thân mình, tổ chức, the stage is yours, the time is now - sân khấu là của bạn, và bây giờ chính là lúc. Đã đến lúc bạn nên dấn thân bằng bước chân của niềm tin, vào chính bản thân mình.
Thôi thì, lại một năm cũ khép lại, lại một năm mới mở ra. Chúc cho tất cả mọi người đóng lại tất cả những điều tiêu cực của năm cũ và bắt đầu 2023 với năng lượng tươi mới, tích cực, thận trọng nhưng lạc quan, và quan trọng hơn hết là dũng cảm đưa ra lựa chọn. Happy New Year!
Nguyễn Phi Vân
