Dòng sông Mê kông đang bị đe dọa. Chính phủ các nước Lào, Cam Pu Chia và Thái lan đang có kế hoạch xây 11 đập thủy điện trên dòng chảy chính của sông Mê kông. Nếu được xây dựng, những con đập đó sẽ ngăn cản các luồng cá di cư và gây xáo động lớn tới dòng sông, tạo ra nguy cơ cho hàng triệu người hiện đạng sống dựa vào nguồn thu nhập và thực phẩm do dòng sông đem lại.
Sông Mê kông là một trong những vựa cá nước ngọt giàu có nhất thế giới đang nuôi sống hơn 60 triệu người. Các ước tính chính thức về giá trị của dòng sông là hơn 3 tỷ đô la Mỹ mỗi năm. Tuy nhiên, con số to tát đó vẫn chưa nêu hết được giá trị thực bởi vì vựa cá này là nơi tập trung nguồn dinh dưỡng chủ yếu và đảm bảo an toàn lương thực cho rất nhiều người. Kinh nghiệm trên thế giới cho thấy không có cách nào giảm thiểu các tác động tiêu cực của những con đập tới nơi sinh sống của các loài thủy sản.
Dòng sông Mê kông chảy tự do đang sở hữu sự đa dạng hóa vô cùng lớn về thủy sinh vật, chỉ đứng sau sông Âmazôn. Việc xây đắp các con đập trên dòng chảy chính sẽ làm cho các loài quý hiếm như các heo nước ngọt Irrawaddy, cá catfish khổng lồ Mê kông và vô số các loại cá di cư khác tới bờ tuyệt chủng. Mất đi sự giàu có về sinh thái này có thể sẽ là thảm họa mang tính toàn cầu.
Các công trình xây đập trên vùng thượng nguồn sông Mê kông (Lancang) của Trung quốc đã gây nên những vấn đề nghiêm trọng về môi trường cho những nước hạ lưu như Miến Điện, bắc Thái Lan, và bắc Lào. Trữ lượng cá giảm sút và mực nước sông biến đổi không dự đoán được đã làm cuộc sống của những cộng đồng dưới hạ lưu dòng sông thêm khó khăn, điều này cho thấy rằng các con đập trên dòng chảy chính của sông sẽ gây ra sự tàn phá.
Các thành phố khát năng lượng từ Việt Nam, Thái Lan đang trông mong vào lượng điện năng khổng lồ do các đập trên sông Mê kông mang lại. Thế nhưng nhu cầu điện năng ở những vùng đô thị đó có thể được cải thiện thông qua việc sử dụng hiệu quả nguồn năng lượng, áp dụng những tiến bộ trong công nghệ năng lượng. Khi chấp thuận các chính sách khuyến khich đầu tư vào lĩnh vực công nghệ năng lượng mới, chính phủ các nước vùng sông Mê kông có thể đột phá bước qua kỷ nguyên thủy điện những năm 50 và khởi đầu cho nền kinh tế hiện đại, và phát triển bền vững. Đảm bảo nguồn cung cấp điện năng theo phương thức hòa bình sẽ tránh được những xung đột giữa các quốc gia do việc xây đập ở các nước trong vùng gây ra.
Việc hình thành các dự án đắp đập ngăn sông Mê kông đã tạo ra mối quan ngại rộng khắp trong các cộng đồng sống ven sông có nguy cơ bị ảnh hưởng, các nhóm hoạt động xã hội, giới trí thức, các nhà báo, doanh nghiệp và dư luận công chúng cả ở khu vực Mê kông lẫn quốc tế. Dòng sông Mê kông nuôi dưỡng cả người dân thành thị lẫn nông thôn và gắn kết chặt chẽ với truyền thống, văn hóa địa phương. Do vậy, việc đắp đập ngăn sông sẽ hủy hoại tiềm năng phát triển bền vững của khu vực.
Ủy ban Sông Mê kông (MRC) là một cơ quan liên chính phủ khởi nguồn từ việc thúc đẩy phát triển thủy điện trên dòng chảy chính của sông Mê kông từ những thập niên 1950. Ngày nay tổ chức này được sự hỗ trợ của chính phủ các nước hạ nguồn sông Mê kông và sống dựa vào nguồn tài trợ của Ngân hàng Thế giới, Úc, Đan Mạch, Phần Lan, Pháp, Nhật Bản và Thụy điển cùng một số nước khác. Mặc dù tôn chỉ hoạt động là nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của sông Mê kông, Ủy ban sông Mê kông đã không có phản ứng đầy đủ đối với hiểm họa do các con đập trên dòng sông gây nên.
Liên minh cứu trợ sông Mê kông liên kết các tổ chức phi chính phủ, người dân địa phương, các nhà báo, nghệ sĩ cùng mọi người dân ở các nước vùng sông Mê kông và quốc tế. Liên minh cứu trợ sông Mê kông hoạt động như một diễn đàn để mọi người bày tỏ các mối quan tâm về tương lai dòng sông Mê kông và cùng nhau hợp tác để tiếng nói của mình có thể được vang vọng trong khu vực và trên quốc tế
Liên minh cứu trợ sông Mê kông kêu gọi chính phủ các nước vùng sông Mê kông hãy để cho dòng sông được chảy tự do nhằm bảo đảm nguồn thu nhập, thực phẩm thiết yếu đời sống cho thế hệ hôm nay và mai sau. Hãy cùng chúng tôi hành động cứu dòng sông Mê kông!
