Lúc đó, chúng tôi cũng chưa rõ phải bắt đầu thế nào, phổ cập tới đâu cho ai cần. Chúng tôi đã tập hợp các chuyên gia mật mã hàng đầu tại Việt nam, các nhà lập trình những hệ thống blockchain core, các nhà làm luật, các thợ đào crypto... và bắt đầu thảo luận.
Tôi vẫn còn nhớ như in, khi đề cập tới ý định viết giáo trình cho Phổ cập Blockchain như một nhánh của môn tin học cho PTTH thì một tiến sĩ mật mã phản đối kịch liệt và cho rằng đó là "một ý tưởng bệnh hoạn".
Thái độ của tiến sĩ mật mã khiến tôi nhận ra rằng blockchain bấy lâu nay vẫn là cái gì đó được định danh phức tạp, chỉ dành cho giới "tinh hoa" - những người trong ngành lập trình rất sâu. Và khi chúng tôi muốn nhìn nhận dưới góc độ đa chiều hay phổ cập thì giới tinh hoa lập trình sẽ rất cảnh giác và hoài nghi. Họ thậm chí rời bỏ nhóm phổ cập kiến thức.
Covid-19 cùng các chính sách giãn cách xã hội là thời điểm vàng để vai trò các công ty công nghệ lên ngôi. Thị trường chứng khoán được các "F0" - những nhà đầu tư lần đầu - toàn cầu hào hứng tham gia. Hành vi tiêu dùng các dịch vụ sản phẩm online có một bước tiến dài. Các chính phủ ồ ạt bơm tiền và hạ lãi suất. Blockchain là một công nghệ chạy trên nền tảng mạng Internet đã được khai thác, kích thích sự bùng nổ giá trị của một làn sóng tài sản mã hoá (crypto). Giá trị vốn hóa các sản phẩm crypto đã tăng trưởng vượt bậc cả về giá trị lẫn khái niệm mới như NFT, Metavese, web3...
Làn sóng GameFi (ứng dụng kiếm tiền qua các trò chơi) tác động to lớn tới nguồn nhân lực làm phần mềm tại Việt Nam. Mức lương lập trình blockchain hay làm đồ họa tăng gấp rưỡi rồi gấp đôi mà vẫn thiếu nhân lực. Nhân viên marketing cũng ồ ạt chuyển sang làm quản lý cộng đồng với mức lương tăng vọt. Tại Việt Nam, các công ty khởi nghiệp giật mình với những sản phẩm ứng dụng crypto của từng nhóm bạn trẻ mới chỉ manh nha thiết kế đã huy động vốn dễ dàng hàng chục hàng trăm nghìn USD. Các quỹ đầu tư bất động sản cũng hướng sang tìm hiểu đầu tư crypto...
Đáng sợ hơn là các nhóm bán đất dự án nông nghiệp hay bán đa cấp như Alibaba chuyển sang bán đồng tiền thông minh siêu lợi nhuận với lãi suất cam kết hàng tháng từ 10-20%, vượt xa mức lãi suất của các sản phẩm tài chính truyền thống. Chúng tôi gọi đó những dự án token (dãy ký tự đặc biệt định danh cho tài sản, cá nhân, giao dịch... và liên tục thay đổi) đa cấp.
Ngoài sự hưởng ứng kỳ vọng thái quá về lợi nhuận của người đầu tư, chúng ta còn thấy sự lạc quan ở hàng loạt hội thảo blockchain ứng dụng trong chuyển đổi số ở khắp nơi với những ứng dụng được kỳ vọng cao siêu như thành phố thông minh, tokenize (quy trình bảo mật tự động bằng token) đất đai siêu lợi nhuận, siêu vũ trụ... tiêu tốn rất nhiều chi phí hội họp nhưng kết quả thật thì hết sức khiêm tốn.
Theo báo cáo của KPMG năm 2021, dòng tiền mới đầu tư toàn cầu vào thị trường blockchain/crypto là hơn 30 tỷ USD, gấp sáu lần năm 2020. Câu hỏi đặt ra là thị trường Việt Nam đã hấp thụ được nguồn vốn này chính thức và không chính thức là bao nhiêu? Hay chúng ta mới chỉ tự hào là nơi có nhiều hội thảo GameFi sôi động nhất toàn cầu? Hoặc hoạt động DeFi (tài chính phi tập trung với ứng dụng blockchain) mạnh mẽ nhất? Blockchain là động lực của chuyển đổi số nhưng chính xác là bắt đầu từ sản phẩm gì nếu doanh nghiệp Việt Nam muốn tham gia vào quá trình đó? Nếu dùng những sản phẩm đó ai cam kết đem lại giá trị cho doanh nghiệp?
Hàng loạt câu hỏi đang mở ra cho cộng đồng nghiên cứu và ứng dụng blockchain tại Việt Nam. Câu trả lời còn ở phía trước, nhưng cá nhân tôi luôn tin rằng lần đầu tiên với quyết định của Bộ Nội vụ cho phép Hiệp hội Blockchain Việt Nam được thành lập, chúng ta sẽ có câu trả lời nhanh và chính xác hơn rất nhiều trong tương lai.
Trong thời gian tới, blockchain sẽ được phổ cập kiến thức và ứng dụng tại Việt Nam, không chỉ trong lập trình, nghiên cứu từ phổ thông tới sau đại học, ứng dụng mà còn trong các chính sách. Sự tham khảo chính sách trong môi trường hội nhập quốc tế để từng bước Việt Nam có hành lang pháp lý sẽ là động lực để blockchain không còn dành riêng cho giới tinh hoa lập trình; hay bị nhầm lẫn là thuốc thần chữa bách bệnh hoặc đem lại những siêu giá trị.
Phan Đức Trung
Tôi vẫn còn nhớ như in, khi đề cập tới ý định viết giáo trình cho Phổ cập Blockchain như một nhánh của môn tin học cho PTTH thì một tiến sĩ mật mã phản đối kịch liệt và cho rằng đó là "một ý tưởng bệnh hoạn".
Thái độ của tiến sĩ mật mã khiến tôi nhận ra rằng blockchain bấy lâu nay vẫn là cái gì đó được định danh phức tạp, chỉ dành cho giới "tinh hoa" - những người trong ngành lập trình rất sâu. Và khi chúng tôi muốn nhìn nhận dưới góc độ đa chiều hay phổ cập thì giới tinh hoa lập trình sẽ rất cảnh giác và hoài nghi. Họ thậm chí rời bỏ nhóm phổ cập kiến thức.
Covid-19 cùng các chính sách giãn cách xã hội là thời điểm vàng để vai trò các công ty công nghệ lên ngôi. Thị trường chứng khoán được các "F0" - những nhà đầu tư lần đầu - toàn cầu hào hứng tham gia. Hành vi tiêu dùng các dịch vụ sản phẩm online có một bước tiến dài. Các chính phủ ồ ạt bơm tiền và hạ lãi suất. Blockchain là một công nghệ chạy trên nền tảng mạng Internet đã được khai thác, kích thích sự bùng nổ giá trị của một làn sóng tài sản mã hoá (crypto). Giá trị vốn hóa các sản phẩm crypto đã tăng trưởng vượt bậc cả về giá trị lẫn khái niệm mới như NFT, Metavese, web3...
Làn sóng GameFi (ứng dụng kiếm tiền qua các trò chơi) tác động to lớn tới nguồn nhân lực làm phần mềm tại Việt Nam. Mức lương lập trình blockchain hay làm đồ họa tăng gấp rưỡi rồi gấp đôi mà vẫn thiếu nhân lực. Nhân viên marketing cũng ồ ạt chuyển sang làm quản lý cộng đồng với mức lương tăng vọt. Tại Việt Nam, các công ty khởi nghiệp giật mình với những sản phẩm ứng dụng crypto của từng nhóm bạn trẻ mới chỉ manh nha thiết kế đã huy động vốn dễ dàng hàng chục hàng trăm nghìn USD. Các quỹ đầu tư bất động sản cũng hướng sang tìm hiểu đầu tư crypto...
Đáng sợ hơn là các nhóm bán đất dự án nông nghiệp hay bán đa cấp như Alibaba chuyển sang bán đồng tiền thông minh siêu lợi nhuận với lãi suất cam kết hàng tháng từ 10-20%, vượt xa mức lãi suất của các sản phẩm tài chính truyền thống. Chúng tôi gọi đó những dự án token (dãy ký tự đặc biệt định danh cho tài sản, cá nhân, giao dịch... và liên tục thay đổi) đa cấp.
Ngoài sự hưởng ứng kỳ vọng thái quá về lợi nhuận của người đầu tư, chúng ta còn thấy sự lạc quan ở hàng loạt hội thảo blockchain ứng dụng trong chuyển đổi số ở khắp nơi với những ứng dụng được kỳ vọng cao siêu như thành phố thông minh, tokenize (quy trình bảo mật tự động bằng token) đất đai siêu lợi nhuận, siêu vũ trụ... tiêu tốn rất nhiều chi phí hội họp nhưng kết quả thật thì hết sức khiêm tốn.
Theo báo cáo của KPMG năm 2021, dòng tiền mới đầu tư toàn cầu vào thị trường blockchain/crypto là hơn 30 tỷ USD, gấp sáu lần năm 2020. Câu hỏi đặt ra là thị trường Việt Nam đã hấp thụ được nguồn vốn này chính thức và không chính thức là bao nhiêu? Hay chúng ta mới chỉ tự hào là nơi có nhiều hội thảo GameFi sôi động nhất toàn cầu? Hoặc hoạt động DeFi (tài chính phi tập trung với ứng dụng blockchain) mạnh mẽ nhất? Blockchain là động lực của chuyển đổi số nhưng chính xác là bắt đầu từ sản phẩm gì nếu doanh nghiệp Việt Nam muốn tham gia vào quá trình đó? Nếu dùng những sản phẩm đó ai cam kết đem lại giá trị cho doanh nghiệp?
Hàng loạt câu hỏi đang mở ra cho cộng đồng nghiên cứu và ứng dụng blockchain tại Việt Nam. Câu trả lời còn ở phía trước, nhưng cá nhân tôi luôn tin rằng lần đầu tiên với quyết định của Bộ Nội vụ cho phép Hiệp hội Blockchain Việt Nam được thành lập, chúng ta sẽ có câu trả lời nhanh và chính xác hơn rất nhiều trong tương lai.
Trong thời gian tới, blockchain sẽ được phổ cập kiến thức và ứng dụng tại Việt Nam, không chỉ trong lập trình, nghiên cứu từ phổ thông tới sau đại học, ứng dụng mà còn trong các chính sách. Sự tham khảo chính sách trong môi trường hội nhập quốc tế để từng bước Việt Nam có hành lang pháp lý sẽ là động lực để blockchain không còn dành riêng cho giới tinh hoa lập trình; hay bị nhầm lẫn là thuốc thần chữa bách bệnh hoặc đem lại những siêu giá trị.
Phan Đức Trung
