Nguyễn Phi Vân
Chuyên gia
Con người rất nhẹ dạ cả tin, thấy vậy tưởng vậy, nghe vậy tưởng vậy, thấy đám đông bu vào thì tưởng đó là chân lý. Con người lưu manh vặt, hay nhiều chuyện, thích đặt điều, hóng drama, hay giành giật chính nghĩa và công lý về phần mình dù sự thật có ra sao. Nhưng con người lại vô cùng ngây thơ, không hiểu được rất nhiều điều đơn giản và hiển nhiên, ví dụ như sự thật không to mồm, không lôi kéo sự chú ý, không lùa gà bằng những chiêu trò sốc nổi. Sự thật càng không nhảy lambada trên bề mặt mà hiển hiện trong sự tĩnh lặng, giản đơn đằng sau cánh gà mà chỉ người cố ý tìm mới thấy. Trong cuộc sống, luôn tồn tại hai hiện thực song song, hiện thực mà con người tưởng là mình đang nhìn thấy và hiện thực không nhìn thấy.
Đa số con người chỉ nhìn thấy hiện thực bề mặt, và nhầm tưởng đó là sự thật. Kỳ thực, đó chẳng qua chỉ là những biểu hiện mang tính sân khấu, sự trình diễn cố ý hay vô tình của những người đứng đằng sau đạo diễn. Có khi, họ cố tình viết kịch bản và đạo diễn. Có khi, họ bị vô thế phải làm vậy vì lợi ích của bản thân. Có khi, họ chỉ vô tình bị vạ lây vào âm mưu hay ý đồ của một ai đó khác. Dù là gì, thì trên bể mặt tất cả chúng ta đểu đang diễn, trong những hiện thực mang tính sân khấu rất khác nhau, trong nhiều hiện thực đan xen và lẫn lộn vào nhau của nhiều kịch bản khác nhau, trong công việc, cuộc sống riêng tư, gia đình, xã hội, cộng đồng, vv. Cùng một lúc, có vô vàn hiện thực bể mặt đang diễn ra, và mỗi người đang đảm nhiệm nhiều vai diễn khác nhau trong hiện thực của nhiều người khác nhau, trong đó có cả hiện thực của chính bản thân mình. Tưởng tượng, cả thế giới bề mặt như một đám mây khổng lồ, thực thực ảo ảo, không ngừng phình to lên, len lỏi vào cuộc đời của mỗi người, bao trùm lấy họ, dẫn dắt họ vào những hiện thực mơ hồ khác nhau, rồi bỏ họ lơ ngơ trong đó, không còn biết đâu mới là sự thật.
Nhưng song song với vũ trụ ảo của những hiện thực bề mặt đó, luôn tồn tại một hiện thực khác, the unseen reality - hiện thực không nhìn thấy. Đó mới thật sự là sự thật sự thật mà ít người nhìn thấy, vì nó không hiển hiện một cách đương nhiên, không dễ dàng hiện nguyên hình trong sự nông cạn, thiếu hiểu biết, thiếu tỉnh thức. Nó luôn hiện diện ở đó, một cách trong trẻo và nguyên bản nhất, nhưng lại không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Chỉ những ai đủ tĩnh lặng, đủ kết nối với bản thân và vũ trụ, đủ nội lực để ngăn chặn mọi tạp niệm, đủ chiều sâu để nhìn mọi thứ bằng trái tim mới có duyên nhìn thấy. Ở đó, đám mây lơ mơ ảo diệu kia tự nhiên biến mất, đơn giản chỉ vì nó chưa bao giờ tồn tại trong hiện thực mà là giấc mơ hiện thực của nhiều người. Khi và chỉ khi con người tình giấc và thoát ra khỏi được giấc mơ hiện thực đó, họ mới có cơ duyên để nhìn thấy the unseen reality.
Vấn đề là, có người tự nguyện nhận hiện thực bề mặt làm hiện thực, và OK với hiện thực đó. Có người không biết về sự tồn tại của một hiện thực không nhìn thấy. Có người không care, chỉ cắm đầu sống cho hết một đời. Có người không đủ kiên nhẫn để đi tìm hiện thực nào khác. Cuối cùng, con người đến với trần gian này với những mong mỏi rất khác nhau, hoặc mơ hồ về thứ mình đi tìm, hoặc loanh quanh không chắc hay không có mục đích gì cụ thể. Rồi năm tháng tàn dần theo những mơ ước quanh co, những sự vỡ lẽ tình cờ và những cú ngã ngây ngô nhất. Voilà! Hết một đời! Con người không còn đủ sức lực, cũng không còn đủ tinh thần khởi sự hay chút kiên nhẫn đã bị bào mòn theo thời gian.
Và thế là họ check out khỏi hồng trần dù chưa một lần mục kích cái gọi là hiện thực không nhìn thấy. Nhưng đó, liệu có phải là điều làm cho con người hứng thú, khi nó không màu mè, chẳng lung linh hay giải trí chút nào. Nó chỉ là sự thật thô ráp, khô khốc và chẳng biết cách nịnh bợ hay nể nang ai. Người đời vì thế mà cũng không mấy ai ưa nó. Trừ phi bạn khao khát đi tìm, và chấp nhận nó như nó là, bằng không thì văn hoá lướt qua đời nhau bằng ngón cái sẽ không giúp cho ai dừng lại đủ lâu để mà tìm hiểu.
Có lẽ, đến đây thì cũng có đâu đó vài người dừng lại, đặt câu hỏi, thế hiện thực không nhìn thấy là gì. Không có câu trả lời chung cho tất cả mọi người, càng không có một lý thuyết cao siêu nào về khái niệm này cả. Mỗi người tìm thấy nó một cách rất khác nhau, theo cách của họ, có người trong sự lặng im, có người trong sự tan nát ồn ào, có người khi chạm vào giấc mơ đỉnh cao, cũng có người khi rơi xuống tận đáy của những ngày tuyệt vọng. Dù là gì, ở đó, người ta chợt nhận ra, trong một phút trong trẻo hiếm hoi nào đó trên hành trình, không có gì là hiện thực cả, và hiện thực thật ra chỉ là sự trình diễn chủ quan của mỗi con người.
Thật khó chấp nhận, vì làm sao có thể chấp nhận những niềm vui nỗi buồn, hạnh phúc tuyệt vọng đã qua là thiếu hiện thực chứ? Rồi còn cả những minh chứng vật chất mà con người vẫn gọi là sở hữu. Tất cả, nếu không phải hiện thực thì là gì? Khi ta còn hỏi mình những câu hỏi như này, đó là khi ta còn mắc kẹt vào hiện thực bề mặt và chưa chạm được vào hiện thực không nhìn thấy. Và cứ thế, con người mãi loanh quanh trong bánh xe luân hồi, không đến cũng không đi.
Nguyễn Phi Vân
