Nguyễn Phi Vân
Chuyên gia
Trong một lần trao đổi với người bạn ở châu Âu về hiệu quả của việc tăng tốc doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ , xương sống của đa số nền kinh tế, anh bạn người Thuỵ điển nói, chúng tôi tăng tốc nhanh là nhờ tốc độ niềm tin cao.
Thật thú vị khi nghe từ tốc độ niềm tin. Mình hỏi, tốc độ niềm tin mà anh nhắc đến là gì. Anh trả lời, bản chất xã hội đã dựa trên nền tảng của niềm tin. Chúng tôi tin nhau ngay cả khi vừa mới gặp, tin nhau là lẽ đương nhiên và xây dựng quan hệ tiếp nối dựa trên niềm tin đó. Khi và chỉ khi ai đó làm sai, làm bậy, đánh mấy niềm tin thì sẽ bị loại ra khỏi cuộc chơi. Niềm tin là loại tiền tệ cơ bản và quý giá để mọi cuộc đàm phán, trao đổi, hợp tác bắt đầu. Và vì nó đương nhiên hiện diện nên tất cả mọi sự hợp tác, cộng tác, dự án tăng tốc rất nhanh. Doanh nghiệp được hỗ trợ cũng vì vậy mà tăng tốc cực nhanh.
Đúng là như thế thật. Tất cả đều qui về niềm tin và con người. Sau một thời gian rất vất vả để chèo chống qua nhiều khúc đời lạ lẫm tại Việt Nam, tôi hiểu rằng tất cả mọi sự thiếu hiệu quả, chậm trễ, chậm phát triển, làm không tới, thiếu bứt phá hay vỡ trận đều là do chữ niềm tin mà ra hết. Khi tin nhau, người ra sẽ cùng hướng về sự tích cực, sự minh bạch, sự phát triển với tốc độ ánh sáng, không sa lầy vào những tình tiết hay sự việc linh tinh, nhỏ nhen trên bề mặt. Còn khi đã không tin, thì nội chuyện nói qua trả lại, loay hoay trong mớ bùi nhùi của thói nhỏ nhen, ích kỷ, mơ to nhưng toàn lo mò kim để xéo xắt nhau không đã mất hết thời gian. Vì cớ như vậy mà chặn hết đường cơ hội hay phát triển, khi mọi nguồn lực và năng lượng lo tập trung vào những điều tiêu cực.
Vậy, nên khi hai bên không tin nhau chạm mặt thì khỏi mà làm gì, hoặc có làm thì cũng bò như ốc sên mất nhớt. Khi một bên tin bên còn lại không tin va vào nhau, thì bên hào hứng dấn thân, mở đường khai phá ầm ầm, bên còn lại ngồi dò xét và bắt lỗi. Xong bực mình quay ra cãi nhau. Bên tích cực mất năng lượng. Bên tiêu cực vì cái tâm nghi ngờ quá nặng mà chọc cho vỡ trận, chẳng đâu ra đâu, chẳng chuyện gì tới chuyện gì. Thành ra, nuốn tăng tốc thì điều quan trọng nhất là các bên cộng tác lấy niềm tin làm lẽ đương nhiên, do the right thing first - tự mở lòng mở tim mình ra mà làm chuyện đúng đắn, chính trực, vì lợi ích chung ngay từ thưở ban đầu. Chỉ khi con người ta bỏ hết cái thói tham sân si xuống thì niềm tin mới có đất nảy mầm và mọi thứ còn lại mới có thể tăng tốc một cách diệu kỳ cho được.
Và điều tưởng chừng như rất bình dị đời thường kia, đến Việt Nam thì trở thành vá trời lấp bể. Thành ra, tăng tốc gì nổi, cứ ì ạch hoài là như vậy. Nhưng vậy thì có cách nào làm khác đi chăng? Có chớ! Là không ham lảm nhiều, làm rộng, và quên chuyện ứng dụng cách tăng tốc của phương Tây vào Việt Nam. Cứ tin thì làm và tăng tốc cùng nhau, không thì dẹp qua một bên chẳng lăn tăn làm gì vì không đáng. Kể ra thì nghe nó hơi nhà quê thiệt, không xứng tầm kinh tế sáng tạo. But when in Vietnam… khi ở Việt Nam thì, mình chỉ còn cách đó nếu còn muốn làm gì cho đàng hoàng tử tế.
Nguyễn Phi Vân
