ivenle
Thanh viên kỳ cựu
(TBYS) - Ung thư là căn bệnh thế kỷ, đã cướp đi cuộc sống của bao người. Các nước trên thế giới đều rất quan tâm và bỏ ra nhiều khoản chi phí lớn cho việc chẩn đoán và điều trị căn bệnh này. Nhiều công trình về ung thư đã được nghiên cứu tuy nhiên vẫn không giảm được nguy cơ tử vong. Còn ở Việt Nam thì đây được xem như là căn bệnh do "số trời", ai mắc bệnh này đều chết cả. Cho nên số người tử vong do ung thư không ngừng tăng cao.
Hiện nay, đông đảo người dân cho rằng nếu mắc bệnh Ung thư thì đương nhiên chết. Quan niệm này không những ở các tầng lớp ít kiến thức về khoa học, mà cả ở những người có học thức, thậm chí còn khá phổ biến trong các giới làm công tác y tế. Có lẽ do họ nhìn xung quanh mình toàn thấy những bệnh nhân ung thư đi điều trị sau một thời gian là tử vong. Nhưng họ vẫn không hiểu nguyên nhân sâu xa của nó. Thường thì những bệnh nhân biết mình bị ung thư thì nghi ngại,che dấu, không dám nói sự thật. Những người đi điều trị đại đa số đều ở giai đoạn cuối khi mà bệnh đã rất nặng. Ngoài ra do ngành ung thư của ta còn quá non trẻ nên chưa có những chuyên gia đi sâu vào việc chẩn đoán và điều trị.
Định nghĩa về ung thư :
Ung thư là căn bệnh xảy ra khi một số tế bào trở nên bất thường, tiếp tục phân chia vượt ngoài tầm kiểm soát, tạo nên vô số tế bào mới hình thành nên bướu (khối u lành tính) hoặc những khối u ác tính (ung thư). Tế bào ung thư xâm nhập các mô, cơ quan lân cận, chúng thoát ra từ những bướu ác tính vào máu hay hệ bạch huyết, lan đến nhiều nơi khác trong cơ thể, được gọi là di căn. Tế bào ung thư là tế bào lạ của cơ thể, do đó sẽ bị hệ bạch huyết tiêu diệt. Nhưng do nó phát triển rất nhanh, làm cho hệ miễn dịch của chúng ta không đáp ứng kịp. Chúng sẽ lấy chất dinh dưỡng cung cấp cho tế bào ung thư phát triển, làm cho cơ thể chúng ta ngày càng suy yếu, không thể chống đỡ được những tác nhân từ bên ngoài do đó người bị bệnh ung thư thường kèm theo nhiều bệnh khác nữa.
Các dấu hiệu nghi ngờ bệnh ung thư :
- Sụt cân : khoảng 3 – 5 Kg ở những người khỏe mạnh, có thể là dấu hiệu đầu tiên của ung thư tụy, dạ dày, thực quản, phổi, ung thư biểu mô thận. Tuy nhiên đây cũng có thể là bệnh Hodgkin.
- Sốt : là dấu hiệu ung thư nhưng nguy cơ không cao. Có thể hiện diện suốt thời kỳ bệnh, nhất là khi ung thư lan rộng, ung thư gan.
- Mệt mỏi : thường hay gặp ở giai đoạn muộn. Nhưng ung thư mất máu mãn, như cổ tử cung, vòm họng, đại tràng lên cùng có thể chữa khỏi.
- Đau : thường là những bệnh nhân ở giai đoạn cuối. Tuy nhiên, một số ung thư ở giai đoạn đầu cũng có triệu chứng đau như : đau cơ (ung thư liên kết), đau xương (ung thư xương), đau tinh hoàn (ung thư tinh hoàn), đau trước khi đi tiểu (ung thư bàng quang), đau vùng bả vai (ung thư phổi Panuast), đau miệng (ung thư miệng)
Các triệu chứng của bệnh ung thư :
- Thay đổi về đại, tiểu tiện : Đại tiện bón táo, phân khuôn nhỏ như bút chì, khó chịu, hay đau nhẹ. Đi tiểu ít, nhiều lần, có thể lẫn máu : ung thư tuyến tiền liệt (ở tuổi cao), ung thư bàng quang.
- Vết loét không lành : Ung thư tế bào đáy hay vảy, khi tổn thương tiến triển chậm, phải chẩn đoán ngay. Vết loét ở miệng không lành với những người nghiện thuốc, nhai trầu, hay uống rượu. Bệnh nhân có bạch sản là thể trạng tiền ung thư. Nếu loét ở niêm mạc miệng dễ lành, còn loét âm đạo, dương vật, miệng thì phải sinh thiết.
- Chảy máu bất thường hay tiết dịch :
+ Có máu ở phân thường là dấu hiệu sớm của ung thư đại thực tràng.
+ Khạc ra máu có thể là dấu hiệu của ung thư phổi hay ung thư khác của hệ hô hấp.
+ Ra máu sau mãn kinh hay chảy máu bất thường ngoài thời kỳ kinh nguyệt có thể là dấu hiệu ung thư cổ tử cung, thân tử cung. Nếu chữa trứng cũng có thể là ung thư rau.
+ Ra máu đầu núm vú có thể là dấu hiệu ung thư vú.
+ Đi tiểu ra máu có thể là dấu hiệu ung thư bàng quang, cũng có thể là một dấu hiệu trễ của ung thư thận.
- Những khối u ở vú hay bất cứ nơi nào : các khối hay vết cứng đơn độc, di động có thể là một nét rõ rệt của ung thư còn điều trị được ở vú, tinh hoàn hay tổ chức phần mềm. Những khối u gây khó tiêu hay khó nuốt làm cho ta ăn uống bị nghẹn, có thể là triệu chứng trễ của ung thư thực quản, dạ dày hay họng. Ngoài ra chúng ta cũng nên chú ý đến mụn cóc, khối u trên da ...
Các phương pháp chẩn đoán bệnh ung thư :
Chẩn đoán phải chính xác, đòi hỏi nhiều phương pháp chẩn đoán do đó phải có một tập thể thầy thuộc thực hiện các kỹ thuật sau :
- Chẩn đoán lâm sàng :
+ Muốn chẩn đoán đúng, thầy thuốc phải nắm vững về triệu chứng học của các loại ung thư.
+ Dựa vào lịch sử gia đình xem có bệnh di truyền, lịch sử xã hội xem những yếu tố xã hội gây bệnh, lịch sử sinh đẻ, sinh dục, tập quán, thói quen (thuốc lá, uống rượu, nghề nghiệp)
+ Khám thực thể phải tuần tự, tỉ mỉ, khám khu trú rồi đến toàn diện, chẩn đoán lâm sàng ở giai đoạn muộn thường dễ dàng.
- Các phương pháp vật lý :
+ Chụp X quang phổi : đối với những triệu chứng về phổi, phát hiện cho người chưa có dấu hiệu.
+ Chụp dùng thuốc cản quang ở dạ dày, thực quản, đại tràng, thực quản v.v…
+ Chụp động mạch vì căn cứ vào nhiều động mạch phát sinh quang ung thư.
+ Kỹ thuật phóng xạ nhấp nháy : xem xương, giáp trạng, gan, não v.v…
+ Chụp cắt lớp điện toán (CT) và cộng hưởng từ : khi ung thư còn bé như ở gan, tụy, phổi, não v.v…
- Nội soi : chẩn đoán ung thư hốc như soi thanh quản, họng, bàng quang, đại thực tràng, phế quản v.v…
- Sinh thiết : dùng kim để sinh thiết ở gan, phổi, vú, giáp trạng. Sinh thiết hạch có thang, khi nghi di căn ung thư phổi, tiêu hóa, ổ bụng, Limphô. Sinh thiết trong xương dùng để kiểm tra ung thư lan tràn hoặc chưa rõ, hoặc để kiểm tra tủy xương.
- Những xét nghiệm khác :
+ Xét nghiệm CEA : phát hiện một số khối u phôi thai ở trẻ em, ung thư đại thực tràng, một số thể trạng như xơ gan.
+ Xét nghiệm AFP và HCG : phát hiện ung thư rau, ung thư biểu mô phổi, tinh hoàn.
+ Điện di miễn dịch dùng để tìm IGA, IGH, IGM ở ung thư tủy hay là Kahler.
+ Huyết thanh Calcium : tỷ lệ cao ở những xương bị phá hủy, do di căn hay một số u sản xuất nội tiết.
+ Xét nghiệm Phosphatase Acide : ung thư tuyến tiền liệt.
+ Xét nghiệm Phosphatase Alcalin : ở bệnh gan, di căn ung thư khác vào gan, di căn vào xương.
+ Kiểm tra về nhiễm sắc thể và Gen.
Kết luận :
Các bệnh nhân bệnh ung thư là do môi trường sống không được tốt, bị ảnh hưởng của khói thuốc lá, một số hóa chất độc hại. Cũng có thể do chế độ ăn uống, do họ dùng một số loại thuốc, những hormon điều trị có thể làm phát triển tế bào ung thư. Hiện nay ung thư cũng được các nhà khoa học cảnh báo do yếu tố di truyền. Do đó nên thường xuyên đi chẩn đoán, thực hiện những xét nghiệm theo định kỳ để phòng bệnh ung thư. Khi dùng bất cứ loại thuốc, hormon điều trị nào đó nên thường xuyên đến bác sĩ kiểm tra, hạn chế xảy ra những hậu quả tai hại. Môi trường sống của chúng ta cần được cải thiện, không có khói bụi, những hóa chất độc hại. Chúng ta cũng cần chú ý đến chế độ ăn uống hàng ngày. Có như vậy chúng ta mới không có nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Hiện nay, đông đảo người dân cho rằng nếu mắc bệnh Ung thư thì đương nhiên chết. Quan niệm này không những ở các tầng lớp ít kiến thức về khoa học, mà cả ở những người có học thức, thậm chí còn khá phổ biến trong các giới làm công tác y tế. Có lẽ do họ nhìn xung quanh mình toàn thấy những bệnh nhân ung thư đi điều trị sau một thời gian là tử vong. Nhưng họ vẫn không hiểu nguyên nhân sâu xa của nó. Thường thì những bệnh nhân biết mình bị ung thư thì nghi ngại,che dấu, không dám nói sự thật. Những người đi điều trị đại đa số đều ở giai đoạn cuối khi mà bệnh đã rất nặng. Ngoài ra do ngành ung thư của ta còn quá non trẻ nên chưa có những chuyên gia đi sâu vào việc chẩn đoán và điều trị.
Định nghĩa về ung thư :
Ung thư là căn bệnh xảy ra khi một số tế bào trở nên bất thường, tiếp tục phân chia vượt ngoài tầm kiểm soát, tạo nên vô số tế bào mới hình thành nên bướu (khối u lành tính) hoặc những khối u ác tính (ung thư). Tế bào ung thư xâm nhập các mô, cơ quan lân cận, chúng thoát ra từ những bướu ác tính vào máu hay hệ bạch huyết, lan đến nhiều nơi khác trong cơ thể, được gọi là di căn. Tế bào ung thư là tế bào lạ của cơ thể, do đó sẽ bị hệ bạch huyết tiêu diệt. Nhưng do nó phát triển rất nhanh, làm cho hệ miễn dịch của chúng ta không đáp ứng kịp. Chúng sẽ lấy chất dinh dưỡng cung cấp cho tế bào ung thư phát triển, làm cho cơ thể chúng ta ngày càng suy yếu, không thể chống đỡ được những tác nhân từ bên ngoài do đó người bị bệnh ung thư thường kèm theo nhiều bệnh khác nữa.
Các dấu hiệu nghi ngờ bệnh ung thư :
- Sụt cân : khoảng 3 – 5 Kg ở những người khỏe mạnh, có thể là dấu hiệu đầu tiên của ung thư tụy, dạ dày, thực quản, phổi, ung thư biểu mô thận. Tuy nhiên đây cũng có thể là bệnh Hodgkin.
- Sốt : là dấu hiệu ung thư nhưng nguy cơ không cao. Có thể hiện diện suốt thời kỳ bệnh, nhất là khi ung thư lan rộng, ung thư gan.
- Mệt mỏi : thường hay gặp ở giai đoạn muộn. Nhưng ung thư mất máu mãn, như cổ tử cung, vòm họng, đại tràng lên cùng có thể chữa khỏi.
- Đau : thường là những bệnh nhân ở giai đoạn cuối. Tuy nhiên, một số ung thư ở giai đoạn đầu cũng có triệu chứng đau như : đau cơ (ung thư liên kết), đau xương (ung thư xương), đau tinh hoàn (ung thư tinh hoàn), đau trước khi đi tiểu (ung thư bàng quang), đau vùng bả vai (ung thư phổi Panuast), đau miệng (ung thư miệng)
Các triệu chứng của bệnh ung thư :
- Thay đổi về đại, tiểu tiện : Đại tiện bón táo, phân khuôn nhỏ như bút chì, khó chịu, hay đau nhẹ. Đi tiểu ít, nhiều lần, có thể lẫn máu : ung thư tuyến tiền liệt (ở tuổi cao), ung thư bàng quang.
- Vết loét không lành : Ung thư tế bào đáy hay vảy, khi tổn thương tiến triển chậm, phải chẩn đoán ngay. Vết loét ở miệng không lành với những người nghiện thuốc, nhai trầu, hay uống rượu. Bệnh nhân có bạch sản là thể trạng tiền ung thư. Nếu loét ở niêm mạc miệng dễ lành, còn loét âm đạo, dương vật, miệng thì phải sinh thiết.
- Chảy máu bất thường hay tiết dịch :
+ Có máu ở phân thường là dấu hiệu sớm của ung thư đại thực tràng.
+ Khạc ra máu có thể là dấu hiệu của ung thư phổi hay ung thư khác của hệ hô hấp.
+ Ra máu sau mãn kinh hay chảy máu bất thường ngoài thời kỳ kinh nguyệt có thể là dấu hiệu ung thư cổ tử cung, thân tử cung. Nếu chữa trứng cũng có thể là ung thư rau.
+ Ra máu đầu núm vú có thể là dấu hiệu ung thư vú.
+ Đi tiểu ra máu có thể là dấu hiệu ung thư bàng quang, cũng có thể là một dấu hiệu trễ của ung thư thận.
- Những khối u ở vú hay bất cứ nơi nào : các khối hay vết cứng đơn độc, di động có thể là một nét rõ rệt của ung thư còn điều trị được ở vú, tinh hoàn hay tổ chức phần mềm. Những khối u gây khó tiêu hay khó nuốt làm cho ta ăn uống bị nghẹn, có thể là triệu chứng trễ của ung thư thực quản, dạ dày hay họng. Ngoài ra chúng ta cũng nên chú ý đến mụn cóc, khối u trên da ...
Các phương pháp chẩn đoán bệnh ung thư :
Chẩn đoán phải chính xác, đòi hỏi nhiều phương pháp chẩn đoán do đó phải có một tập thể thầy thuộc thực hiện các kỹ thuật sau :
- Chẩn đoán lâm sàng :
+ Muốn chẩn đoán đúng, thầy thuốc phải nắm vững về triệu chứng học của các loại ung thư.
+ Dựa vào lịch sử gia đình xem có bệnh di truyền, lịch sử xã hội xem những yếu tố xã hội gây bệnh, lịch sử sinh đẻ, sinh dục, tập quán, thói quen (thuốc lá, uống rượu, nghề nghiệp)
+ Khám thực thể phải tuần tự, tỉ mỉ, khám khu trú rồi đến toàn diện, chẩn đoán lâm sàng ở giai đoạn muộn thường dễ dàng.
- Các phương pháp vật lý :
+ Chụp X quang phổi : đối với những triệu chứng về phổi, phát hiện cho người chưa có dấu hiệu.
+ Chụp dùng thuốc cản quang ở dạ dày, thực quản, đại tràng, thực quản v.v…
+ Chụp động mạch vì căn cứ vào nhiều động mạch phát sinh quang ung thư.
+ Kỹ thuật phóng xạ nhấp nháy : xem xương, giáp trạng, gan, não v.v…
+ Chụp cắt lớp điện toán (CT) và cộng hưởng từ : khi ung thư còn bé như ở gan, tụy, phổi, não v.v…
- Nội soi : chẩn đoán ung thư hốc như soi thanh quản, họng, bàng quang, đại thực tràng, phế quản v.v…
- Sinh thiết : dùng kim để sinh thiết ở gan, phổi, vú, giáp trạng. Sinh thiết hạch có thang, khi nghi di căn ung thư phổi, tiêu hóa, ổ bụng, Limphô. Sinh thiết trong xương dùng để kiểm tra ung thư lan tràn hoặc chưa rõ, hoặc để kiểm tra tủy xương.
- Những xét nghiệm khác :
+ Xét nghiệm CEA : phát hiện một số khối u phôi thai ở trẻ em, ung thư đại thực tràng, một số thể trạng như xơ gan.
+ Xét nghiệm AFP và HCG : phát hiện ung thư rau, ung thư biểu mô phổi, tinh hoàn.
+ Điện di miễn dịch dùng để tìm IGA, IGH, IGM ở ung thư tủy hay là Kahler.
+ Huyết thanh Calcium : tỷ lệ cao ở những xương bị phá hủy, do di căn hay một số u sản xuất nội tiết.
+ Xét nghiệm Phosphatase Acide : ung thư tuyến tiền liệt.
+ Xét nghiệm Phosphatase Alcalin : ở bệnh gan, di căn ung thư khác vào gan, di căn vào xương.
+ Kiểm tra về nhiễm sắc thể và Gen.
Kết luận :
Các bệnh nhân bệnh ung thư là do môi trường sống không được tốt, bị ảnh hưởng của khói thuốc lá, một số hóa chất độc hại. Cũng có thể do chế độ ăn uống, do họ dùng một số loại thuốc, những hormon điều trị có thể làm phát triển tế bào ung thư. Hiện nay ung thư cũng được các nhà khoa học cảnh báo do yếu tố di truyền. Do đó nên thường xuyên đi chẩn đoán, thực hiện những xét nghiệm theo định kỳ để phòng bệnh ung thư. Khi dùng bất cứ loại thuốc, hormon điều trị nào đó nên thường xuyên đến bác sĩ kiểm tra, hạn chế xảy ra những hậu quả tai hại. Môi trường sống của chúng ta cần được cải thiện, không có khói bụi, những hóa chất độc hại. Chúng ta cũng cần chú ý đến chế độ ăn uống hàng ngày. Có như vậy chúng ta mới không có nguy cơ mắc bệnh ung thư.
<Tổng hợp>
