Nguyễn Phi Vân
Chuyên gia
Mấy bạn mentee hỏi, “Chị ơi, năm nay đã khó, nghe nói năm sau lại còn khó hơn, rồi tụi em phải làm sao?”
Trước hết phải xác nhận là đoạn này khó thiệt. Sự suy thoái kinh tế ở mức trầm trọng, công ty phá sản, đóng cửa, nhân sự thì bị cho nghỉ việc hàng loạt. Làm thuê làm chủ gì cũng vô thế between a rock & a hard place - đứng giữa cục đá gai góc và một bức tường chông. Xoay bề nào cũng đuối. Quay đường nào cũng chông gai. Khách hàng mua ít đòi hỏi nhiều. Công ty thì scale down - cắt giảm tất tần tật, cần người làm nhiều, hiệu quả hơn, lương như cũ nếu không phải là giảm bớt. Việc ngày xưa 2-3 người làm giờ gom về 1 mối. KPI vẫn phải chạy. Ngân sách thì bị bóp teo tóp lại. Hỏi chứ sống đường nào? Người mất việc thì tìm việc quá khó khăn. Người ở lại thì rối tung rối mù lên vì mọi thứ đều thay đổi theo chiều hướng thêm việc giảm thu nhập….
Có điều, “Nhân sinh bất như ý sự thập chi bát cửu - đời người 10 chuyện thì hết tám chín chuyện là không như ý mình rồi.” Suy thoái kinh tế thì nó ảnh hưởng hơn tám tỷ người trên quả đất này chớ đâu chỉ có mình mình. Ở đâu, kiểu gì cũng bị ảnh hưởng. Đó là chưa nói tới ba chuyện chiến tranh tầm phào gieo thêm khổ hạn cho người dân, ảnh hưởng tiêu cực tới tình hình kinh tế thế giới. Giờ, thế giới bên ngoài nó đang lâm vào tình cảnh như vậy đó. Cá nhân mình không có làm gì để thay đổi được nó cả. Hồi phục thì cũng phải từ từ. 2024 sẽ vẫn khó và còn có thể khó hơn. Mà chuyện mình không thay đổi được thì mình ngồi đó than vãn, buồn bã, phiền toái làm gì chỉ thêm phần chán nản mà thôi. Chi bằng, mình chấp nhận hiện trạng, đối diện và thay đổi cách mình hội nhập vào tình huống ấy….
“Thời kinh tế khó khăn, đang có gì thì giữ cho kỹ, không bỏ, chỉ thêm không bớt.”
Thời này, còn có việc làm là xuất sắc, lo mà làm giỏi hơn, xuất sắc hơn, cố gắng hơn để tạo ra kết quả, cho dù phải thêm gấp đôi gấp ba phần công lực. Thời này, còn khách hàng thì lo mà giữ cho kỹ, chăm sóc tốt hơn, tạo ra trải nghiệm khách hàng xuất sắc hơn, bỏ công gấp mấy lần so với ngày xưa cũng chịu, mà còn phải tỏ ra vui vẻ hơn nữa chứ. Thời này, kinh doanh còn có thu nhập thì lo mà kinh doanh cho thiệt là đạo đức, nghĩ về sự vững bền thay vì cào cấu, tham lam, hớt váng như ngày xưa. Khi kinh tế suy yếu, khi khủng hoảng khiến cho mức độ cạnh tranh khốc liệt hơn, khi tồn tại, sống còn bò lên bàn họp hàng ngày, đó cũng là lúc bản chất lộ ra rõ nhất. Ai đó giờ vun trồng vào nền tảng bền vững, làm đúng, làm chính trực, xây dựng tầm nhìn dài hạn sẽ được thời. Ai đó giờ lướt ván lơ phơ, kiếm tiền nhanh bỏ chạy, không đầu tư vào đội ngũ, nền tảng quản trị, không biết upgrade bản thân và tổ chức thì, đây sẽ là lúc lao đao.
HIện thực là như thế. Vậy thì với từng cá nhân, làm gì bây giờ trong thời cái gì cũng khó?
TẬP TRUNG LÀM TỐT NHẤT VIỆC ĐANG CÓ
Đang có đã là may mắn hơn nhiều người. Đừng complain nữa. Than hoài không được gì thêm, có khi còn mất cái đang có nữa thì xong phim. Tích cực thì cơ hội nó mới tới. Làm tốt thì việc nó mới tìm. Càng biết cúi đầu làm tốt thì càng được trân trọng trong cái thời giấu kỹ cũng lòi mặt chuột này. Này là thời của thực lực, không phải thời của chuyên gia giả mạo, nói nhiều làm ít, diễn trò không biết, rao giảng điều bản thân không làm được. Thời đó qua rồi. Giờ mà giơ mặt ra nói lung tung, không có thực lực thì người ta vỗ mặt cho. Ngon thì ra làm thiệt cho coi đi, đừng to mồm nữa.
Vậy đó! Cho nên cứ ngậm mồm lại mà làm cho thiệt tốt, quay về với những nền tảng cơ bản nhất, vá chỗ cần vá, xây chỗ cần xây, tập trung hết sức vào hiện thực hoá kế hoạch, mục tiêu. Bớt giải thích. Brainstorm & cùng nhau tìm ra giải pháp nhiều hơn. Không ai còn thời gian ngồi đó mà nghe. Người ta cần hành động, cần kết quả, cần sự tập trung, sự quyết liệt, cần sự chuyển động linh hoạt hàng ngày, cần những sáng kiến vượt ra khỏi những thứ cũ kỹ quen thuộc bấy lâu. Thời thế bất thường cần giải pháp phi thường là như vậy. Chớ cố chấp bám vào những thứ đã đưa bạn đến hôm nay. Con đường phía trước đã khác. Hành trình phía trước là foreign - hoàn toàn lạ lẫm chưa từng trải qua. Cách cũ không mấy cái còn xài được. Đây là thời của những ai biết cách khiêu vũ cùng thời thế. Mà bạn đã biết khiêu vũ với thời cuộc hay chưa?
TẬP TRUNG PHÁT TRIỂN BẢN THÂN
Bao giờ cũng vậy, cứ thời khó khăn khủng hoảng thì ngoài chuyện lo bảo toàn và tồn tại, ai cũng phải lo chuẩn bị để đón đầu thời cơ khi hồi phục. Mà muốn đón cơ hội thì phải nhìn lại xem bản thân mình có thực lực, khả năng hay chưa. Nếu thiếu thì nhân cái lúc nằm đáy chờ thời này mà lo tu dưỡng, học hành, rèn luyện cho nội lực của mình tăng tốc, thâm hậu hơn, xịn sò hơn. Cơ hội nó cũng kén khách, đâu phải đụng ai nó cũng lao vào. Nó cũng lừa lừa, đảo qua xoay lại, thấy ai nắm bắt được, làm chủ được, phát huy được thì nó mới nhào vô.
Cơ hội giờ không được thả rông như ngày xưa, ai chạy lang bang kiếm được thì tóm nữa. Giờ, qua cái thời khó khăn, nó được dạy phải chọn lựa, chọn mặt gởi vàng để không phí một thời. Thời này ta không chọn nó, mà là nó chọn ta. Mà muốn được chọn thì, có khi bản thân phải coi lại mình trước đã. Are you qualified - Bạn có đủ điều kiện chưa? Đủ phẩm chất và khả năng chưa? Đủ tâm thế và tinh thần chưa? Nếu chưa thì, nên tập trung phát triển bản thân trước đã, đừng lao ra vơ vét ở ngoài kia. Ngoài kia còn gì đâu mà vơ vét?
BÌNH TĨNH SỐNG
Khi bên ngoài càng động, bên trong càng phải tĩnh. Khi thế giới bên ngoài càng loạn, tâm thế càng phải vững vàng. Khi khủng hoảng, suy thoái nó hoành hành bên ngoài, bản thân ta càng cần phải bình tĩnh để quan sát sự tình, nghiên cứu và tìm hiểu nguyên lý chuyển động, nghiệm ra sự thăng trầm của đoạn tiếp theo. Chứ giờ mọi thứ ở đáy rồi, mình còn lo bảo toàn, lu xu bu nữa thì càng xông vào càng rối. Trong cái mớ bòng bong đó, có khi ta cần nhắm mắt lại, thở sâu, tìm đường bước ra để nhìn thấy rõ hơn. Cứ bình tĩnh quan sát và tìm ra dấu chỉ, rồi mới hoạch định và hành động. Chớ có manh động lao vào xà quần xà quầy làm gì cho mệt thân ra, để rồi chẳng được gì mà còn tụt mood nữa chi cho khổ.
Thời này, lấy nhu khắc cương, lấy tĩnh khắc động là như thế. Đừng manh động khi chưa hiểu ra. Nhưng khi đã hiểu ra, thì nên quyết đoán, đánh nhanh, quyết liệt, chơi khô máu cho ra kết quả, đạt mục tiêu bằng những cách phi thường. Không thể cứ từ từ khi biết cần phải làm gì. Cũng không thể cứ xà quầy cho đục nước mà không hiểu mình đang làm gì. Tiến thoái phải có tính toán, có quan sát, biết thời hiểu thế, khi động lúc tĩnh, giữ tâm như mặt nước hồ thu. Khó, nhưng vì khó nên chỉ có người xuất sắc mới làm được. Bạn có phải là người xuất sắc không? Nếu không, bạn có muốn trở thành người xuất sắc? Lựa chọn là ở bạn. Con đường là do bạn. Tương lai là tuỳ bạn.
Khó hơn thì phải làm sao? Tôi thích thời khó hơn, vì thời thế tạo anh hùng. Khi và chỉ khi bên ngoài loạn xà ngầu lên, thì người giỏi mới xuất hiện. Chỉ trong khó khăn, ta mới nhận ra sự kiệt xuất, nhìn rõ được bản chất, và hiểu ra vàng thật không sợ lửa nghĩa là gì. Ai sợ, sẽ mãi sợ. Ai nhìn thấy cơ hội trong thử thách, họ sẽ luôn nhìn thấy cơ hội trong thử thách. Vậy thôi. Tâm thế bạn ở đâu, thời thế ở đó. Khó là ở mình, thuận lợi cũng do mình. Luôn có cách nếu ta luôn tìm cách….
Nguyễn Phi Vân
