Nguyễn Phi Vân
Chuyên gia
Trong hầu hết các tin nhắn tôi nhận được từ bạn đọc, có lẽ cội nguồn của 80% câu hỏi đến từ việc em không biết mình muốn gì. Một cách trực diện, các bạn sẽ nói, em thật sự không biết mình muốn gì nên loay hoay một thời gian, có khi là cả cuộc đời cho đến hôm nay. Một cách không trực diện thì các bạn sẽ diễn tả cảm giác bản thân đang mơ hồ, mông lung, thích quá nhiều mà không biết chọn lựa gì, không thích gì hết nên càng không biết mình nên làm gì.
Trong đời, có lẽ điều kém may mắn nhất với mỗi con người là không biết mình muốn gì. Khi ta không biết mình muốn gì thì làm gì nó cũng vô nghĩa, làm gì mình cũng không thích, làm gì cũng cảm thấy thừa thãi, hoặc có cảm giác bị ép buộc, không cam tâm, thiếu động lực. Cuối cùng, chỉ có những điều bạn thật sự muốn làm, thật sự đam mê, thật sự mong muốn, thật sự cảm thấy cần thiết mới có thể trở thành động lực bên trong giúp bạn kiên định và chăm chỉ trên con đường mình đã chọn. Bằng không, làm chút rồi sẽ chán, làm một đoạn rồi sẽ ngán, làm chưa ra kết quả đã bỏ cuộc. Một khi bỏ cuộc, thì làm gì có thành công. Không thành công, lại đâm ra nản chí và không muốn làm gì nữa vì nghĩ rằng bản thân mình chính là nguyên nhân của sự thất bại. Cái vòng lẩn quẩn đó nó đeo bám ta, kéo ta xuống, quăng ta vào vùng tiêu cực, rồi cứ thế ta loay hoay, ngoi ngóp, ngụp lặn trong sự hối tiếc, thất vọng, ghét bỏ bản thân và cả những người xung quanh vì họ có vẻ không quan tâm giúp đỡ ta.
Nhưng ai trong đời này sinh ra cũng có một sứ mệnh nào đó, giỏi một thứ gì đó, để làm tốt một việc nào đó. Đây là chân lý. Tất cả chúng ta đều khác nhau, xuất phát điểm khác nhau, hành trình sinh ra và lớn lên khác nhau, trải nghiệm khác nhau, hệ niềm tin và giá trị khác nhau, sự ngộ ra cũng khác nhau. Vì thế, thứ người ta giỏi, thứ người ta làm không cứ phải là thứ ta nên muốn và nên làm. Mỗi con người là một bản thể độc đáo của vũ trụ, và vì vậy mỗi con người cũng nên thể hiện tính độc đáo đó của mình, theo cách của mình. Cho nên, thay vì nhìn ra, hướng ngoại, đi tìm ở ngoài kia thì việc bạn cần làm thật ra là quay vào, trở về, tìm ở chính mình mong muốn của bản thân, rồi từ đó mới đi tìm chữ how - làm sao, làm cách nào để hiện thực hoá mong muốn đó.
Đương nhiên, cách dễ nhất mà rất nhiều người đổ thừa là, em không biết mình muốn gì. Nếu em biết mình muốn gì thì em đã khác rồi, cần gì phải hỏi. Và nếu em không được chỉ điểm là mình muốn gì thì đời em coi như xui, dù có cố gắng mấy cũng bằng không. Nghe quen quá phải không? Chúng ta sống trong cuộc đời, dễ nhất là đổ thừa hoàn cảnh, đổ thừa số phận và đổ thừa người khác. Bản thân mình mà mình còn chưa dành thời gian, chưa chịu trách nhiệm, chưa tự thân vận động thì thần thánh ở đâu ra mà giúp? Một khi ta nhận ra, hiểu ra rằng mọi thứ trong đời này phải bắt đầu từ chính mình, từ cách ta tư duy, từ thứ ta mong muốn, từ việc ta dụng công thì lúc đó hành trình của bạn mới thay đổi, cuộc đời bạn mới chuyển động theo chiều hướng tích cực. Còn lại, bạn sẽ cứ như lục bình vật vờ trôi, nước đẩy tới đâu lục bình trôi tới đó, tấp vào bến nảo bờ nào cũng bất lực vì bản thân không có chút ảnh hưởng gì. Nếu đến đây mà bạn hiểu ra nguyên lý tự thân rồi thì có thể hỏi mình 3 câu hỏi tiếp theo để bắt đầu lên kế hoạch cho một hành trình đầy nắng gió.
Tôi muốn cuộc sống của mình sẽ thế nào?
Đa phần, người bị mắc kẹt khi chỉ nghĩ đến nghề gì, chức danh ra sao, sự nghiệp thế nào. Kỳ thật, công việc chỉ là một mảnh ghép của cuộc sống, cũng chỉ là một chiếc xe, một công cụ để ta vận hành và hiện thực hoá mong muốn của mình. Cho nên, đừng bao giờ để cho bản thân bị lậm vào câu hỏi tôi nên làm nghề gì, làm ở đâu. Con người sinh ra, dù làm gì, ở đâu, thì cũng mong cầu hạnh phúc, bình an, vui vẻ. Vậy hạnh phúc với bạn nghĩa là gì? Là có một gia đình nhỏ, có thu nhập đủ trang trải, có hai ba đứa con ngoan, học giỏi hay hạnh phúc là phải làm ông nọ bà kia, nổi tiếng trên mạng xã hội, sắm nhà triệu đô, ăn toàn của ngon vật lạ? Hay hạnh phúc là được bình an, sống trong cái chòi giữa rừng, vui cùng thiên nhiên, không phải lo cái ăn cái mặc?
Hạnh phúc với mỗi người là rất khác nhau. Tuỳ thuộc khái niệm này là gì trong tâm trí của bạn, của chính bạn, không vay mượn, không vì mày mặc và sự khác biệt với đám đông mà che lấp nó. Khi ta chân thật với chính mình, dù hạnh phúc nhìn mặt mũi nó ra thế nào, thì đó chính là điều bạn mong muốn, trong thầm kín, trong tâm trí, có khi là bí mật mà bạn không muốn chia sẻ với ai. It’s OK, chẳng sao cả. Miễn bạn biết và bạn hiểu mình muốn gì là được. Khi đã biết mình muốn gì trong cuộc đời này rồi, lúc đó bạn mới bắt đầu câu hỏi số 2
Tôi sẽ đạt được điều tôi mong muốn như thế nào?
Không ai đi tìm cách làm trước khi biết mình muốn gì, nhưng hầu như ai trong chúng ta cũng lang thang vật vã làm đủ thứ để mong tìm ra thứ mình mong muốn. Nói vậy không có nghĩa bạn sẽ không tìm ra thứ mình muốn bằng cách đi lang thang. Có điều, lang thang một cách vô định, không dựa trên một nguyên lý nào thì cực kỳ tốn thời gian. Có người đi loanh quanh cả đời chỉ để gục ngã, để tiếc nuối chia tay thế gian vì một đời chưa làm được chuyện gì. Cho nên, làm gì cũng nên có nguyên lý của nó, thuận theo nguyên lý thì mọi việc sẽ dễ dàng hơn. Muốn đến thì phải biết mình đi đâu. Còn chuyện trên đường phát sinh chuyện nọ điều kia, hoặc có thay đổi đường này ngõ khác âu cũng là chuyện bình thường. Có thứ gì trên đời này mà cứ cố định đâu. Vạn vật đổi thay. Tiết trời, bốn mùa còn thay đổi mà.
Cho nên, biết mình muốn gì rồi thì mình ngồi vẽ ra, có bao nhiêu cách để mình đi đến nơi mình mong muốn. Để làm được 1 chuyện, đến được một nơi, luôn có nhiều con đường khác nhau. Trước hết mình cần tư duy xem có bao nhiêu cách và là những cách nào. Nếu đây là chuyện quan trọng của cuộc đời thì đừng có lười biếng, đừng có qua loa, đừng lưu manh tìm short cut - đường tắt. Đời mình mà mình còn không đầu tư thời gian và công sức thì đời này chuyện gì nó sẽ thành? Bạn có thể mượn lực, đặt câu hỏi, đi tìm lời giải qua chia sẻ của người khác, nhưng quyết định và chọn lựa cuối cùng là ở bạn. Không có trả tiền thuê dịch vụ tìm ra hạnh phúc cuộc đời được đâu. Nếu có thì, đó cũng chỉ là mong tưởng của người ta, không phải của bạn. Cho nên, cứ phải cần mẫn và kiên định đi tìm câu trả lời cho bản thân mình nhé.
Cách nào là phù hợp với tôi nhất?
Cơ hội bên ngoài nó chỉ là cơ hội khi nó match - phù hợp với khả năng và nội lực bên trong. Cho nên, mình có thể nhìn thấy 3 ngàn cách, nhưng đâu đó chỉ có vài cách là phù hợp với hiện trạng, hoàn cảnh, khả năng thực tế của mình. Nhiều người chia sẻ vầy, em biết mình muốn gì, nhưng em không có đủ nguồn lực, em không được sinh ra giàu có và nhiều quan hệ như người ta nên em không làm được. Ủa? Nói vậy thì ai sinh ra trong đời không có đủ nguồn lực đều bó tay hết hay sao? Nói vậy thì chắc 99% của gần 8 tỷ dân trên thế giới này đểu bất lực? Vì chỉ có 1% dân số là thật sự có điều kiện mà thôi?
Chuyện đổ thừa tại hoàn cảnh thật ra chỉ là cách biện minh thô thiển nhất cho việc thiếu cố gắng, thiếu kiên định, thiếu trách nhiệm với bản thân. Vì em thiếu nên em không làm được. Vì không ai giúp em nên người ta quá ích kỷ khiến em không làm được. Bài ca con cá đó ai mà chả ca được? Sự khác biệt giữa người chỉ biết đứng đó đổ thừa với người định tâm, quyết chí trên hành trình của mình chính là sự khác biệt dẫn đến có người hoàn thành điều mình mong muốn và rất nhiều người không. Khác nhau chỉ có vậy thôi, chẳng phải là chuyện gì to tát khác.
Cách nào là phù hợp với tôi nhất, với khả năng của tôi, với hoàn cảnh của tôi, với nguồn lực hiện có của tôi? Chỉ có bạn mới biết. Ngoài tài lực thì còn nhân lực, còn quan hệ, còn những tài sản vô hình mà bạn đã tích góp như thiện chí, như công đức mà bạn đã tạo ra bằng cách giúp người khác bấy lâu nay. Mình không làm gì cho ai thì làm gì có ai sau này sẽ giúp mình? Vũ trụ này công bằng lắm. Không ai sinh ra tự nhiên có công có đức. Cái gì cũng phải tự làm tự tạo. Tài khoản vũ trụ có rút ra thì phải có bỏ vào. Nếu thấy mình hiện tại nguồn lực không đủ đầy thì, hỏi mình tại sao, mình đã làm gì hay không làm gì để cho tài khoản vũ trụ bằng không hoặc đang ở số âm, rồi ra sức mà deposit vào để mai sau còn sử dụng.
Tôi hay nói, cuộc đời phức tạp lắm, hãy làm cho mọi việc đơn giản. Đừng có phức tạp hoá nó thêm mà làm gì. Cứ bình tĩnh, đơn giản trả lời cho bản thân những câu hỏi giản đơn, rồi thì mọi thứ trong đời sẽ trong trẻo hơn, minh tường hơn, nhẹ nhàng hơn thôi nhé.
Nguyễn Phi Vân
