Nguyễn Phi Vân
Chuyên gia
Trên đời, người không biết lắng nghe thì nhiều lắm trong cả công việc và cuộc sống. Hơi đâu mà bực mình? Rơi vô thế bực mình, thì có mà nổi cơn dài dài, hàng ngày, lên tension cấp cứu. Cho nên, cần học cách nhận dạng người không biết lắng nghe, bỏ họ vào những chiếc lồng giải pháp đã dán nhãn của mình, rồi cười cười đi làm chuyện khác. Thời gian trên đời là quý nhất, để dành đi làm chuyện có ích và có giá trị hơn. Nổi cơn chi cho nó mệt sức khoẻ tinh thần rồi sinh bệnh. GIờ mình thử điểm qua mấy loài không biết lắng nghe coi họ là ai, và mình nên ứng xử thế nào cho nó nhẹ nhàng dễ sống nè.
Loài 1: Tôi là tâm điểm của vũ trụ
Có những người hay lắm, chắc là sinh ra nhầm giờ nhầm cung hay sao ấy, nên cứ tưởng mình rơi xuống cuộc đời bằng số hoàng tộc. Mà đã hoàng tộc, thì đương nhiên họ trở thành tâm điểm của vũ trụ, thiên hạ qui tâm, vạn vật hướng về. Họ, đương nhiên là tâm điểm của vũ trụ, là chủ đề duy nhất nên bàn tán, là mối quan tâm độc nhất vô nhị. Đơn giản thế thôi. Cho nên, họ chỉ tới gặp bạn để nói thứ họ cần nói, lấy thứ họ cần lấy, còn lại họ không care. Care gì nữa chớ? Bạn nghĩ bạn là ai chớ? Khi họ chính là tâm điểm của vũ trụ.
Không care, nên họ không nghe. Dù có đang sờ sờ trước mặt nhưng tim thì đóng, tai auto bịt kín, xác một nơi hồn một nẻo. Thành ra, chuyện bạn nghĩ gì, cảm xúc thế nào, mong muốn ra sao đối với họ không quan trọng. Nói thứ trên đời chỉ sinh ra vì một mục đích duy nhất, làm nô lệ cho tâm điểm vũ trụ. OK, cho dù bạn có ý tốt, muốn chia sẻ, muốn đóng góp gì cho họ tốt hơn đi chăng nữa, sorry là cũng vô dụng mà thôi. Họ không cần nghe. Họ chỉ cần bạn làm những gì họ muốn bạn làm, phục tùng và phục vụ theo nhu cầu cá nhân của họ. Vậy thôi.
Cho nên, ngay khi nhận ra mình đang đối thoại với loại người này, tôi dừng lại ngay, và nếu có thể, di dời khỏi hoàn cảnh đó. Thời gian trên đời này quý lắm. Mình dành để làm những việc có ích và có giá trị. Hơi đâu mất thời gian. Một ngày nào đó, khi tâm điểm vũ trụ ngộ ra bài học, rằng đời này có tới 7 tỷ tâm điểm vũ trụ, và bạn không phải là duy nhất, tới đó tính tiếp. Có khi, tới nước đó rồi, sẽ biết học cách lắng nghe.
Loài 2: Loài vênh váo
Ôi loài này thì trên đời nhiều lắm. Cái ego nó to như quả núi, choáng hết cả thế giới, che mờ cả nhân gian. Cho nên, họ đâu có thấy gì. Họ giỏi mà. Họ lợi hại mà. Họ đứng trên nóc nhà thế giới mà. Họ siêu đẳng hơn tất cả chúng ta mà. Họ lại còn có chút thành tích hay quyền lực gì đấy nữa. Thế là tưởng mình biến thành chúa tể, trên vạn người, chẳng dưới một ai. Cái sự vênh váo nó ghê gớm thiệt. Nó khiến cho người ta mù mờ chẳng nhìn thấy sự thật vĩnh hằng, rằng cuộc đời thì hữu hạn, cuộc sống thì vô thường, giấc Nam Kha chưa tỉnh thì còn vênh váo trong cái sự tưởng của mình, chứ tỉnh dậy rồi mới hay tất cả chỉ là mơ. Nhưng khi còn mơ, ai biết mình mơ? Khi bay bay trong giấc mộng phù hoa, ai biết khi nào sẽ tỉnh?
Thành ra, khi đụng loài này, đừng cố phá tan giấc mộng trưa hè của họ. Cố quá, họ nổi cơn lên, tưởng bạn đập nồi cơm, thì phản ứng khôn lường, không biết đâu mà đỡ. Cũng đừng phát tâm làm thầy lay cho họ tỉnh. Làm vậy, người ta tưởng mình âm mưu hại họ, chọc thủng giấc mơ đang độ hoàng kim. Tốt nhất với loài này, là để yên cho họ mơ, đừng quan tâm, cũng đừng tương tác. Ignore - làm ngơ với họ đi. Đời mà! Có giấc mơ nào là mãi mãi đâu. Có trạng thái nào mà trường tồn đâu. Vạn vật xoay vần, lúc lên khi xuống, thịnh rời sẽ suy, suy rồi lại thịnh. Âu cũng là qui luật của trời đất, nên cứ để họ cho trời đất lo. Mình lo đi làm chuyện của mình kìa. Hơi đâu mà để ý.
Loài 3: Loài ích kỷ
Loài này, là tất cả chúng ta. Con người sinh ra đã mang vác cái thói ích kỷ trong người, vì sự sinh tồn của bản thân. Qui luật tự nhiên nó thế. Chuyện này thật ra không có gì đáng trách, đáng xấu hổ hay che dấu. Nó là một thuộc tính của con người, thế thôi. Cho nên, khi đã ích kỷ thì chỉ lắng nghe đòi hỏi, mong cầu, nhu cầu dục vọng của bản thân thôi, cách nào mà quan tâm tới người bên cạnh? OK, default giao diện nó là như thế. Thành ra, khi thấy người ta ích kỷ, đừng lên cơn. Ai trên đời cũng ích kỷ hết, chỉ là level khác nhau. Bạn nổi cơn cũng là một hình thức ích kỷ đó thôi, vì bạn đang soi xét người khác trên hệ qui chiếu của cá nhân mình.
Có người ích kỷ một cách bản năng, nghĩa là sinh ra sao nó y nguyên như thế tới già. Có người, nhờ ảnh hưởng của văn hoá gia đình, cộng đồng, xã hội, quốc gia, dân tộc gì đó mà cái sự ích kỷ nó bị gọt bớt từ từ, bào mỏng từ từ, đâm ra thành người bớt ích kỷ hơn. Bớt thôi nhe, chớ hông bao giờ hết. Vì hết, là thành bề trên rồi, không còn là người nữa. Mà cái đó thì cực khó, nên chẳng mấy ai làm tới level đó cả. Ai lỡ ngộ ra bản thân mình ích kỷ quá, tào lao quá, thì chủ động tu tập rèn luyện cho cái phần ích kỷ nó teo teo lại theo năm tháng. Vậy đó! Mỗi người chúng ta đều ích kỷ ở những mức độ khác nhau, nên thôi cũng thông cảm, thấy đứa ích kỷ quá thì cũng chỉ cười xoà, à thì ra nó còn phèn như mình hồi xưa. Vậy, rồi bỏ qua, không nói nữa mà đi thôi, chớ bực mình làm chi, em nó còn phèn mà.
Loài 4: Đừng làm phiền
Có những người, họ đinh ninh rằng mình sinh nhầm thế kỷ. Thế giới này, cuộc sống này, cảnh thế này không liên quan gì tới họ, không có chút dây mơ rễ má nào, chắc chắn không phải là nơi họ thuộc về. Không biết sao đó, mà họ bị đẩy lộn vô thế, nên đành trôi cho qua, diễn cho xong, thiền cho dứt cuộc đá lộn sân này. Cũng vì vậy, họ không màng tới thế giới bên ngoài, không quan tâm tới thế sự, không tương tác với thế nhân. Họ sống, trong thế giới của riêng mình, làm những gì họ thấy cần làm, sống cuộc sống họ thấy cần sống, và nghĩ những điều họ thấy cần nghĩ cho hành trình tiếp theo của chính bản thân mình. Người vậy, đừng làm phiền! Họ phiền lắm khi ai đó có ý kiến hay can dự vào thế giới riêng của họ. Họ không cần ai có ý kiến, cũng không cần ai liên quan gì tới mình. Thương họ hiểu họ thì tránh ra, để yên cho họ bềnh bồng trong thế giới người thường không hiểu nổi kia, miễn sao họ bình an, và cũng chẳng gây sự hay liên luỵ gì tới ai là được.
Thì thôi, người cõi trên kiểu vậy thì bạn xông vào nói gì? Có nói, theo góc nhìn hay ý kiến của bạn, người ta cũng không tiếp nhận. Không tiếp nhận, không phải vì họ coi thường bạn. Đơn giản chỉ là, họ không thấy liên quan. Vậy đi nha. Đừng cố!
Loài 5: Vì yêu nên nỗi
Có rất rất nhiều người, yêu thương theo cách của mình, nên muốn xông ra quyết định hết, bảo kê hết, dàn xếp hết cuộc đời của người khác. Xuất phát điểm thật ra là hổng có sai, xuất phát từ tình yêu thương. Nhưng mà cách làm thì sai quá sai, khi control hết cuộc sống của người khác. Họ nghĩ, vậy nghĩa là tột đỉnh của yêu thương, vì họ chịu hết mọi rủi ro, vì họ hy sinh hết cuộc đời họ, vì họ chỉ muốn tốt cho bạn. Có điều, họ không biết, mỗi con người là một bản thể khác biệt, có giấc mơ riêng, có cách sống riêng, có hành trình riêng. Khi áp đặt bất kỳ ai vào trong cái khuôn do mình tạo ra, điều đó có thể xem là tội ác, vì bạn đang tước đi điều quý giá nhất của cuộc đời họ, freedom - sự tự do.
Khi một ai đó sinh ra, mà không được sống cuộc đời mình mong muốn, không được làm việc mình muốn làm, không được theo đuổi đam mê của bản thân, không được vui buồn theo cảm xúc cá nhân, thậm chí không được nghĩ những gì mình muốn nghĩ, thì bạn nghĩ đi, là sống đời sống thực vật rồi, hay ho gì. OK, bạn muốn tốt cho họ, bạn sợ họ vấp ngã, bạn sợ họ thất bại, bạn muốn họ tránh hết mọi rủi ro. Chuyện đó ai cũng hiểu. Nhưng đời này, làm gì có ai không trải qua mà lớn lên, không thất bại mà thành công, không đớn đau mà hạnh phúc. Đời, và sự thú vị của nó, màu sắc đa dạng của nó, đến từ trải nghiệm đối lập và đan xen, vui có buồn có, hay có dở có, lên có xuống có…. Yêu thương, là chỉ ở đó, dõi theo họ, hỗ trợ họ, nâng đỡ khi họ ngã xuống, cổ vũ khi họ đứng lên, bước tới khi họ cần, lùi lại khi họ là nhân vật chính. Yêu thương, là cho họ được là họ, hạnh phúc với lựa chọn của họ, tự do với quyết định của họ, khám phá thế giới bên ngoài theo cách riêng của họ.
Cho nên, xin đừng nhân danh tình yêu mà nhốt ai đó vào lồng, giam cầm chí hướng của họ, áp bức ước mơ của họ, control tự do của họ. Đó, là tội ác nhân danh tình yêu thương. Nhưng, khi đã lậm vào chữ tham si, mấy ai hiểu mình đang sân hận?
Nếu gặp dạng người này, có lẽ cũng nên trước hết thông cảm với họ, vì có khi họ cũng chẳng hay, bản thân mình đang vì yêu nên nỗi. Mà người đang yêu, thì khó nói lắm, họ chẳng có logic gì hết, họ làm tất cả theo cảm tính của mình thôi. Cho nên, vấn đề nằm ở bạn thôi, thấy cần thì tâm sự, thấy không thì thôi, thấy nên thì quyết liệt với lựa chọn của mình, nếu không muốn cả đời núp sau bóng họ. Họ sẽ không lắng nghe, vì với họ, chỉ có một chân lý, đó là nghe theo họ một cách vô điều kiện. Còn bạn, chắc phải chứng minh ngược lại, đây là cách thiếu “chân lý” của tôi, nhưng mà nó work
Chỉ có cách chứng minh bằng kết quả thật, mới mong họ yên tâm, hài lòng, rằng bạn có thể là một bản thể độc lập, không cần diễn vai anh hùng Núp dưới đôi cánh đang dang ra của họ. Khổ lắm, cứ phải vừa quyết liệt vừa nhẹ nhàng, vừa tình cảm vừa dứt khoát thì mới mong thoát ra khỏi ma trận vì yêu nên nỗi.Rồi tạm thời vậy đi. Ai không lắng nghe cũng có lý do của họ. Hiếu lý do là gì thì mình sẽ biết cách phải phản ứng ra sao. Đừng bực mình làm chi cho tốn hơi. Không ai rảnh đến cỡ đó đâu. Còn nếu rảnh thì đi chơi đi, đọc bài này làm gì.
Nguyễn Phi Vân
