Nguyễn Phi Vân
Chuyên gia
Hôm qua xem hết trận Việt Nam - Thái Lan tại sân Mỹ Đình, có bàn thắng của Thái Lan mà bóng vào lưới rồi tôi vẫn hỏi ủa là sao, sao để cho bóng vào dễ dàng như thế được? Sáng nay đọc báo, thấy câu còm của Quang Hải “Toàn đội mất tập trung ở cả hai bàn thua đầu hiệp hai” thì quá khen cho bạn dũng cảm và chân thành đưa ra nhận định đúng sự thật về bàn thua của đội mình. Đôi khi trong cuộc sống, mình cũng cần phải dũng cảm như thế, nhưng quan trọng hơn, là học và rèn luyện cho được bài học về sự tập trung.
Cách đây mấy ngày, mình nhắn một bạn doanh nhân trẻ, nguyên văn là, “Focus nha em. Chỉ cần tập trung triển khai theo đúng mục tiêu tài chính và AOP (Annual Operating plan - kế hoạch hành động năm) thì chắc chắn sẽ đạt được những mục tiêu đề ra cho 2023. Vấn đề chưa bao giờ là làm plan - lên kế hoạch hoành tráng hay ho kiểu gì. Vấn để cũng chưa bao giờ là làm ít làm nhiều, hay nghĩ ra những thứ ghê gớm gì ở đây cả. Vấn đề lớn nhất của rất nhiều cá nhân, lãnh đạo và tổ chức là sự tập trung. Có người mất tập trung vì bản thân không tin vào mục tiêu hay chiến lược mình đề ra. Có người mất tập trung vì không tin vào chính bản thân mình, nghe ai nói gì khác đi là sợ, là hoảng, là FOMO nên chạy theo đường người ta vẽ, riết rồi lạc luôn. Có người mất tập trung vì đầu óc lơ mơ, lăn tăn, hỗn độn, thấy cái gì cũng muốn làm, nghe cái gì cũng muốn thử, đụng cái gì cũng thấy hay, không có chính kiến, không biết gạn lọc thông tin, phân tích, phản biện. Có người mất tập trung vì không nhận ra nguồn lực của mình giới hạn, chỉ có thể dồn hết lực để làm tốt một hay hai việc, không thể bày bừa ra đủ thứ để cuối cùng không có việc gì ra ngô ra khoai.
Tựu trung lại, khả năng đánh lạc hướng của thế giới bên ngoài là siêu hạng, cho nên nếu phải đổ thừa cho những yếu tố bên ngoài khiến bạn mất tập trung, thì kể hoài không có lời kết. Cho nên, lại phải quay về với bản thân, với cái thứ duy nhất mà bạn có thể ảnh hưởng, là lên kế hoạch rèn luyện sự tập trung, bảo vệ sự tập trung, nâng cao sự tập trung, phớt lờ và loại bỏ được mọi khả năng gây mất tập trung của thế giới bên ngoài đối với bản thân và đội ngũ.
Tập trung bắt đầu từ cá nhân
Mỗi chúng ta sinh ra trong đời đều để thực hiện một sứ mệnh nào đó, để đóng góp vào một góc nào đó của bức tranh trần gian, và có nhiệm vụ phải tập trung hoàn thành nó. Nếu cứ lơ mơ, loăn quăn làm này nói kia, trong khi nhiệm vụ chính không hoàn thành, thì chỉ phí thời gian, công sức, và cả đời cũng không đạt được thành tựu gì to lớn. Sứ mệnh là gì thì mỗi người mỗi khác nhau. Có khi, sứ mệnh chẳng có gì ghê gớm, lớn lao, chỉ là chăm sóc tốt cho gia đình, nuôi dạy con nên người, tu thân dưỡng tính, giúp cho một gia đình, một cộng đồng nào đó, vv. Khi ta hiểu sứ mệnh đó là gì, rồi tập trung hoàn thành nó, nghĩa là ra đã đạt được thành tích lớn nhất trên hành trình nhân gian. Đơn giản vậy thôi, không có gì ghê gớm hết.
Có người, cả đời làm này diễn kia, bạc tiền đầy túi, danh nổi như cồn, nhưng chưa chắc đã hoàn thành sứ mệnh trong đời. Và vì vậy, họ sống hai cuộc đời mâu thuẫn, bản thân không hạnh phúc, dù bề nổi có vẻ rất lung linh. Ngược lại, có rất nhiều cá nhân thầm lặng, chẳng ai biết tới, nhưng lại hoàn thành sứ mệnh cuộc đời mình, và cực kỳ bình an, hạnh phúc về điều đó. Thấy vậy không phải vậy. Cứ phải tự vấn bản thân mình, và chịu trách nhiệm với chính bản thân mình, về sự tập trung của chính mình vào sứ mệnh của cá nhân.
Khi đã hiểu ra và hết sức tập trung và sứ mệnh cá nhân, tất cả những gì chúng ta lên kế hoạch hay triển khai hàng năm, chẳng qua chỉ là hoàn thành thêm một bước nữa trên hành trình hoàn thiện sứ mệnh cuộc đời, và vì vậy, cũng cần tập trung hết sức để hoàn thành từng bước đó. Không ai một ngày một bữa mà thực hiện xong một sứ mệnh. Tất cả chúng ta đều cần phải chia nhỏ sứ mệnh cả đời ấy thành từng giai đoạn, từng bước nhỏ để dễ dàng thực hiện và đủ sức hoàn thành. Từng bước nhỏ rồi sẽ biến thành hành trình vạn dặm từ lúc nào không biết. Nhưng để làm được điều đó, chúng ta cần sự tập trung. Một khi ta sao nhãng, bắt đầu rẽ bên nọ xọ bên kia, thì xem như thời gian đó đã mất rồi, và sẽ cứ mất cho đến khi bạn quay lại với con đường chính trên hành trình sứ mệnh. Tập trung là chìa khoá quan trọng nhất để bạn vững vàng trên con đường hoàn thành những ước vọng của cá nhân.
Tập trung bắt đầu từ lãnh đạo
Trong một tổ chức, công ty, nếu thiếu đi sự tập trung, chắc cả tổ chức đó sẽ loạn. Nếu mỗi người hướng đến một mục tiêu khác nhau, hoặc chẳng biết mục tiêu chung hay riêng là gì, thì nó như cái tổ kiến vỡ trận, mỗi đứa bò một phương, lấy đâu ra sức mạnh của một đàn kiến cùng nhau khiêng mồi về tổ? Do đó, dù có tạo ra mục tiêu chung đi chăng nữa, nếu không truyền thông, huấn luyện, liên tục nhắc nhở đội ngũ tập trung thì mục tiêu sẽ không có cách nào đạt được, khi mỗi đứa một việc chẳng liên quan gì nhau. Các tổ chức hay bị thế này, team nào cũng làm rất nhiều, task một đống, nhân sự mỏi mòn xoá task, nhưng cả tổ chức đó chả đạt được thành tích gì, vì mấy thứ họ đang làm có khi chẳng đóng góp gì cho mục tiêu chung. Ủa, vậy làm làm gì cho mất thời gian và tiêu tốn nguồn lực?
Cho nên, người lãnh đạo lúc này trở thành nhạc trưởng, giao mục tiêu cho từng cá nhân, theo dõi và đo lường để họ tập trung hoàn thành việc họ cần làm, để cả tập thể có thể hoàn thành mục tiêu chung. Một thân muôn cành, cũng là vì mục tiêu chung, nhưng mỗi người trong tổ chức sẽ có sứ mệnh và đóng góp khác nhau, theo yêu cầu và khả năng riêng của họ. Aces in the places - đúng người đúng chỗ là như thế, không thể bắt cá leo cây, cũng không thể đẩy gà vào trường của đại bàng, cứ phải người nào việc nấy, và tập trung, tập trung, tập trung.
Tập trung là sức mạnh của tổ chức
Một tổ chức, tập thể, đội ngũ nếu biết, không rõ, không có mục tiêu chung thì tổ chức đó xem như bỏ đi, vì có ai biết phải làm gì đâu mà hoàn thành. Tổ chức đó sẽ trôi nổi, không rõ về đâu, không biết sẽ làm được trò trống gì, không biết tại sao mình tồn tại. Do đó, dù là tổ chức to hay nhỏ, công ty nhỏ hay lớn, cộng đồng xây dựng kiểu gì, tất cả đều cần mục tiêu. Mục tiêu có thể lớn, có thể nhỏ, có thể dễ, có thể rất khó, sao cũng được, miễn là có mục tiêu. Tôi nói rõ với các doanh nghiệp trẻ mà mình đang mentor, năm 2023 của em là X10, X18, X40, và cần tập trung làm gì để hoàn thành điều đó. Hãy làm nó cùng đội ngũ, và tập trung, tập trung, tập trung, quyết liệt để hoàn thành. Khi và chỉ khi tổ chức đó hiểu rất rõ về sứ mệnh và mục tiêu của mình, được nhắc nhở, truyền cảm cứng, đồng hành và đo lường liên tục, thì mới có khả năng chạm vào kết quả đặt ra. Đặt ra mục tiêu, vẽ rõ ràng hình hài của thành tựu để nhận ra, theo dõi, đo lường, chỉ có như thế thì tổ chức mới có thể cùng nhau hoàn thành sứ mệnh. Bằng không thì, gió chiều nào ngả chiều ấy, lăn tăn loanh quanh mãi cũng không biết sẽ về đâu.
Chia sẻ như vậy, để thấy tầm quan trọng của chữ tập trung, và hậu quả khó lường của sự mất tập trung. Rất mong, tại giờ phút này, các bạn đã biết sứ mệnh hay mục tiêu 2023 của mình là gì, tổ chức của các bạn đã rất rõ ràng mục tiêu 2023 của mình là gì, và tất cả đều đang rất tập trung. Nếu không, có lẽ 1 tuần tới đây chính là thời gian quan trọng nhất để bạn ngồi lại, nghĩ về, và xác định cụ thể, chi tiết mục tiêu cần phải tập trung. Nếu không, Tết rồi sẽ hết, 2023 rồi sẽ qua, và bạn sẽ vẫn ngồi đây, không hiểu tại sao mình chưa làm được gì, không rõ tại sao tổ chức, công ty của mình vẫn lạc trôi giữa những biến động không ngừng của thế giới….
Nguyễn Phi Vân
