Ngày 23/5, trong báo cáo gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Văn hóa Giáo dục đã phân tích về thời lượng, nội dung của môn Lịch sử trong Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018, đồng thời đề nghị Bộ Giáo dục và
Uỷ ban đề nghị thiết kế chương trình bao gồm kiến thức lịch sử (bắt buộc) và kiến thức định hướng nghề nghiệp (lựa chọn).
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được chia thành hai giai đoạn gồm giáo dục cơ bản (lớp 1 đến 9) và giáo dục định hướng nghề nghiệp (lớp 10 đến 12). Lịch sử là môn bắt buộc trong giai đoạn giáo dục cơ bản, cung cấp kiến thức phổ thông, cốt lõi của toàn bộ lịch sử thế giới và Việt Nam.
Cụ thể, ở lớp 4 và 5, nội dung lịch sử được tích hợp trong môn Lịch sử và Địa lý, từng phần sử và địa có thời lượng 70 tiết mỗi năm học. Đến bậc THCS, Lịch sử là môn độc lập với tổng số tiết là 210. Thời lượng môn Sử trong chương trình mới không thay đổi với chương trình cũ.
Ngoài ra, ở giai đoạn giáo dục cơ bản này, môn Tự nhiên và Xã hội lớp 1-3 cũng có một số nội dung giáo dục lòng yêu nước, truyền thống dân tộc. Hoạt động giáo dục địa phương tại bậc THCS cũng đề cập đến lịch sử với thời lượng 35 tiết mỗi năm học, trong đó 10 tiết dành cho lịch sử địa phương.
Thí sinh tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021 được giám thị hướng dẫn hoàn thành thủ tục, giấy tờ trước khi làm bài. Ảnh: Hữu Khoa
Đến giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (THPT), Lịch sử là môn học lựa chọn.
Chương trình THPT chỉ yêu cầu học bảy môn và hoạt động giáo dục bắt buộc gồm: Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ 1, Giáo dục thể chất, Giáo dục quốc phòng an ninh, Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp, Nội dung giáo dục của địa phương.
Các em chọn năm môn khác từ ba nhóm môn (mỗi nhóm chọn ít nhất một môn và các chuyên đề): Khoa học xã hội (Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật); Khoa học tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học); Công nghệ và Nghệ thuật (Công nghệ, Tin học, Nghệ thuật - Âm nhạc và Mỹ thuật). Chương trình Lịch sử bậc THPT được thiết kế theo hệ thống các chủ đề, chuyên đề học tập, giúp học sinh phát triển tư duy hệ thống, phản biện, kỹ năng khai thác và sử dụng các nguồn sử liệu.
Nếu học sinh chọn Lịch sử là một trong năm môn của tổ hợp, các em sẽ học thêm 210 tiết trong ba năm. Khi học sinh đồng thời chọn Sử và học chuyên đề của môn này, số tiết Sử bậc THPT là 315. Nếu một trong hai trường hợp này xảy ra, thời lượng Sử lần lượt tăng 70 và 175 tiết so với chương trình cũ.
Mặt khác, nếu các em không chọn Lịch sử ở bậc THPT, số tiết học Sử giữ nguyên như khi kết thúc lớp 9. Lúc này, so với chương trình cũ, thời lượng Sử trong chương trình mới sẽ ít hơn 140 tiết.
Cũng như giai đoạn trước, nội dung lịch sử được đưa vào những chủ đề về lịch sử địa phương (khoảng 10 tiết mỗi năm học). Đồng thời, học sinh cũng được dạy về truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, lực lượng vũ trang nhân dân và nghệ thuật quân sự Việt Nam trong môn Giáo dục quốc phòng và an ninh, thời lượng 35 tiết mỗi năm học.
Ủy ban Văn hóa Giáo dục đánh giá chương trình môn Sử có nhiều điểm mới, nhưng Lịch sử vẫn cần trở thành môn học bắt buộc bởi ba lý do.
Thứ nhất, đây là môn học đặc biệt quan trọng, giữ vai trò chủ đạo trong giáo dục chính trị, tư tưởng với thế hệ trẻ, đồng thời giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, truyền thống văn hóa, lịch sử; bồi dưỡng năng lực tư duy, hành động, thái độ ứng xử đúng đắn trong đời sống xã hội. Những yếu tố này sẽ hình thành phẩm chất của công dân Việt Nam và toàn cầu trong xu thế phát triển thời đại.
Lý do thứ hai, theo Ủy ban Văn hóa Giáo dục, xét về tâm sinh lý lứa tuổi, học sinh THPT (15-17 tuổi) có sự trưởng thành về nhận thức, khả năng tiếp nhận tốt hơn về lịch sử đất nước và cách mạng Việt Nam. Đây cũng là lứa tuổi quyết định sự hình thành thế giới quan, hệ thống quan điểm về tự nhiên, xã hội, các nguyên tắc ứng xử và định hướng giá trị con người.
Việc bồi dưỡng kiến thức lịch sử cho học sinh THPT nhằm phát triển con người toàn diện, khơi dậy truyền thống yêu nước. Nếu không chọn môn này, học sinh không được tiếp cận với kiến thức quan trọng, có ý nghĩa giáo dục với lứa tuổi này.
Ở nhiều nước trên thế giới, Lịch sử là môn bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông. Đây là lý do thứ ba.
Tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, ngày 23/5, Phó thủ tướng Lê Văn Thành cho biết Chính phủ sẽ nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của nhân dân, đại biểu Quốc hội về quy định Lịch sử là môn bắt buộc trong chương trình giáo dục THPT.
Chương trình giáo dục phổ thông mới được thông qua năm 2018, bắt đầu áp dụng với lớp 1 từ năm 2020. Năm 2021, chương trình triển khai với lớp 2 và 6, sau đó là ba lớp 3, 7, 10 (năm 2022), 4, 8 và 11 (2023), cuối cùng là 5, 9, 12 (2024).
Theo kế hoạch này, chưa đầy ba tháng nữa, chương trình mới bậc THPT bắt đầu áp dụng với lớp 10. Hiện, hầu hết địa phương đã hoàn thành việc chọn sách giáo khoa, xây dựng tổ hợp và công bố rộng rãi.
Uỷ ban đề nghị thiết kế chương trình bao gồm kiến thức lịch sử (bắt buộc) và kiến thức định hướng nghề nghiệp (lựa chọn).
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được chia thành hai giai đoạn gồm giáo dục cơ bản (lớp 1 đến 9) và giáo dục định hướng nghề nghiệp (lớp 10 đến 12). Lịch sử là môn bắt buộc trong giai đoạn giáo dục cơ bản, cung cấp kiến thức phổ thông, cốt lõi của toàn bộ lịch sử thế giới và Việt Nam.
Cụ thể, ở lớp 4 và 5, nội dung lịch sử được tích hợp trong môn Lịch sử và Địa lý, từng phần sử và địa có thời lượng 70 tiết mỗi năm học. Đến bậc THCS, Lịch sử là môn độc lập với tổng số tiết là 210. Thời lượng môn Sử trong chương trình mới không thay đổi với chương trình cũ.
Ngoài ra, ở giai đoạn giáo dục cơ bản này, môn Tự nhiên và Xã hội lớp 1-3 cũng có một số nội dung giáo dục lòng yêu nước, truyền thống dân tộc. Hoạt động giáo dục địa phương tại bậc THCS cũng đề cập đến lịch sử với thời lượng 35 tiết mỗi năm học, trong đó 10 tiết dành cho lịch sử địa phương.
Thí sinh tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021 được giám thị hướng dẫn hoàn thành thủ tục, giấy tờ trước khi làm bài. Ảnh: Hữu Khoa
Đến giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (THPT), Lịch sử là môn học lựa chọn.
Chương trình THPT chỉ yêu cầu học bảy môn và hoạt động giáo dục bắt buộc gồm: Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ 1, Giáo dục thể chất, Giáo dục quốc phòng an ninh, Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp, Nội dung giáo dục của địa phương.
Các em chọn năm môn khác từ ba nhóm môn (mỗi nhóm chọn ít nhất một môn và các chuyên đề): Khoa học xã hội (Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật); Khoa học tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học); Công nghệ và Nghệ thuật (Công nghệ, Tin học, Nghệ thuật - Âm nhạc và Mỹ thuật). Chương trình Lịch sử bậc THPT được thiết kế theo hệ thống các chủ đề, chuyên đề học tập, giúp học sinh phát triển tư duy hệ thống, phản biện, kỹ năng khai thác và sử dụng các nguồn sử liệu.
Nếu học sinh chọn Lịch sử là một trong năm môn của tổ hợp, các em sẽ học thêm 210 tiết trong ba năm. Khi học sinh đồng thời chọn Sử và học chuyên đề của môn này, số tiết Sử bậc THPT là 315. Nếu một trong hai trường hợp này xảy ra, thời lượng Sử lần lượt tăng 70 và 175 tiết so với chương trình cũ.
Mặt khác, nếu các em không chọn Lịch sử ở bậc THPT, số tiết học Sử giữ nguyên như khi kết thúc lớp 9. Lúc này, so với chương trình cũ, thời lượng Sử trong chương trình mới sẽ ít hơn 140 tiết.
Cũng như giai đoạn trước, nội dung lịch sử được đưa vào những chủ đề về lịch sử địa phương (khoảng 10 tiết mỗi năm học). Đồng thời, học sinh cũng được dạy về truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, lực lượng vũ trang nhân dân và nghệ thuật quân sự Việt Nam trong môn Giáo dục quốc phòng và an ninh, thời lượng 35 tiết mỗi năm học.
Ủy ban Văn hóa Giáo dục đánh giá chương trình môn Sử có nhiều điểm mới, nhưng Lịch sử vẫn cần trở thành môn học bắt buộc bởi ba lý do.
Thứ nhất, đây là môn học đặc biệt quan trọng, giữ vai trò chủ đạo trong giáo dục chính trị, tư tưởng với thế hệ trẻ, đồng thời giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, truyền thống văn hóa, lịch sử; bồi dưỡng năng lực tư duy, hành động, thái độ ứng xử đúng đắn trong đời sống xã hội. Những yếu tố này sẽ hình thành phẩm chất của công dân Việt Nam và toàn cầu trong xu thế phát triển thời đại.
Lý do thứ hai, theo Ủy ban Văn hóa Giáo dục, xét về tâm sinh lý lứa tuổi, học sinh THPT (15-17 tuổi) có sự trưởng thành về nhận thức, khả năng tiếp nhận tốt hơn về lịch sử đất nước và cách mạng Việt Nam. Đây cũng là lứa tuổi quyết định sự hình thành thế giới quan, hệ thống quan điểm về tự nhiên, xã hội, các nguyên tắc ứng xử và định hướng giá trị con người.
Việc bồi dưỡng kiến thức lịch sử cho học sinh THPT nhằm phát triển con người toàn diện, khơi dậy truyền thống yêu nước. Nếu không chọn môn này, học sinh không được tiếp cận với kiến thức quan trọng, có ý nghĩa giáo dục với lứa tuổi này.
Ở nhiều nước trên thế giới, Lịch sử là môn bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông. Đây là lý do thứ ba.
Tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, ngày 23/5, Phó thủ tướng Lê Văn Thành cho biết Chính phủ sẽ nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của nhân dân, đại biểu Quốc hội về quy định Lịch sử là môn bắt buộc trong chương trình giáo dục THPT.
Chương trình giáo dục phổ thông mới được thông qua năm 2018, bắt đầu áp dụng với lớp 1 từ năm 2020. Năm 2021, chương trình triển khai với lớp 2 và 6, sau đó là ba lớp 3, 7, 10 (năm 2022), 4, 8 và 11 (2023), cuối cùng là 5, 9, 12 (2024).
Theo kế hoạch này, chưa đầy ba tháng nữa, chương trình mới bậc THPT bắt đầu áp dụng với lớp 10. Hiện, hầu hết địa phương đã hoàn thành việc chọn sách giáo khoa, xây dựng tổ hợp và công bố rộng rãi.