Nguyễn Phi Vân
Chuyên gia
Là người đã từng trẻ và hầu như chẳng được ai dẫn dắt, và sau khi trải nghiệm thời gian 5 năm qua tương tác với các thế hệ trẻ và hơi trẻ của Việt Nam, tôi nghĩ mình rút ra được vài bài học cơ bản. Nếu các bạn học thuộc mấy bài này, đảm bảo các bạn sẽ thành công và hạnh phúc. Thật ra, cuộc sống rất là đơn giản, không có chút nào phức tạp cả. Nhưng con người luôn thích thú và mong cầu sự phức tạp để thấy cuộc sống mình nó ghê gớm hơn, để lỡ sai hay thất bại thì dễ đổ thừa hơn, để có thể ca thán về nỗi khó khăn và sự mệt mỏi đến gục ngã khi cố gắng. Vậy thôi à!
Con người mà, thích điều tiêu cực hơn tích cực, thích than thở hơn là im lặng và cúi đầu hành động. Cứ thứ gì nghiệt ngã, tiêu cực, bất bình thường thì nó dễ viral. Và loài động vật xã hội thì sống nhờ drama và buôn chuyện để thấy mình còn tồn tại. Cho nên, cũng không quá ngạc nhiên khi thấy mọi người bu vào bàn tán và viral chuyện chẳng ra gì hay chẳng giúp được cho ai. Nếu có thể di chuyển xuyên qua qua tiếng ồn đó, nếu có thể tập trung hơn vào những điều bạn có thể làm được, nếu có thể hành động quyết liệt, luôn luôn, và dấn thân, thật ra chuyện đạt được điều bạn mong muốn không quá khó như bạn nghĩ. 10 bài học này tôi dạy lại cho bản thân mình thời trẻ. Ai thấy liên quan thì bưng về nhà suy gẫm, không thì thôi nha.
Bài 1: Đừng bao giờ ép mình phải làm việc bản thân không yêu thích
Các bạn hỏi sao chị làm nhiều, làm xuyên lục địa, làm hoài mà lúc nào cũng đầy năng lượng tích cực vậy. Câu trả lời là vì tôi toàn làm những thứ tôi lựa chọn và yêu thích. Thành ra càng làm càng thêm năng lượng chứ không hề xài xạc tới sập nguồn. Đời này, nếu bạn được lựa chọn theo đuổi, làm thật tốt và đã đời thứ mình yêu thích thì, bạn chắc chắn sẽ luôn tích cực, lạc quan, vui vẻ và vì vậy mà thành công. Nhưng…
Có rất nhiều chữ “nhưng” trong các câu hỏi các bạn gởi cho tôi. Nhưng em không được giúp đỡ, nhà em không có điều kiện, em phải kiếm tiền nuôi gia đình, em không còn cách nào khác, vv. Khi đã gieo chữ “nhưng” vào đầu thì đời này có vô tận lý do để bạn không được lựa chọn. Nhưng….
Nhưng có điều là người thành công chỉ khác người không thành công ở chỗ họ không “nhưng”. Không có hoàn cảnh nào ngăn cản được họ. Họ không “nhưng” nên họ luôn tìm được cách, dù là đường thẳng hay đường vòng đến lựa chọn của mình.
Bài 2: Tập trung làm tốt nhất việc bạn đang chịu trách nhiệm, dù đó là việc nhỏ nhất
Con người cứ hay đứng núi này trông núi nọ. Nhà mình mình không lo, chuyện mình mình không làm, đời mình mình không quan tâm, nhưng lại toàn bỏ hết tâm trí vào nhà hàng xóm hay những giấc mơ xa vời ở bên kia của cầu vồng. Vì lơ mơ nên chẳng chuyện gì thành. Vì mơ mộng nên cứ mãi đậu nhầm vào những cành cây gãy. Chi vậy? Chỉ cần tập trung vào hiện tại, chỉ cần tập trung vào việc đang có trong tay, chỉ cần tập trung vào việc đang trước mắt và làm cho thật tốt thôi mà. Khó lắm hay sao? Đừng nói chuyện lớn khi chuyện nhỏ xíu mà làm còn chẳng ra gì. Đừng nói chuyện xa vời khi chuyện ngay trước mắt mà làm còn chưa tới. Sorry các bạn trẻ, thực tế chút đi, cúi đầu làm chuyện cần làm trước đi rồi rảnh nữa thì hãy mơ mộng sau đi nhé.
Bài 3: Luôn làm đúng, luôn chính trực dù điều đó tưởng chừng như không thể
Cái chuyện chính trực này nó khó ghê lắm. Hoặc là bạn chính trực, hoặc là bạn không. Không có mảng xám lúc có lúc không, khi chính trực và khi linh hoạt theo hoàn cảnh. Đúng nó là đúng, trên nền tảng giá trị chung của vũ trụ. Việc mình làm, sẽ chẳng bao giờ giấu được thế giới, chẳng bao giờ giấu được mãi mãi. Đâu đó, sẽ luôn có trời đất dõi theo, và điều sai trái mình đã cố giấu giếm bấy lâu, nó sẽ trở mình ngay đúng vào thời điểm quan trọng nhất của cuộc đời, chỉ để kéo mình xuống. Chuyện gì bạn sợ nhất nó sẽ hiện nguyên hình vào ngày trọng đại nhất, ngày quan trọng nhất, ngày bước ngoặc nhất. Cho nên, cách duy nhất để chính trực là chính trực. Đừng lưu manh!
Bài 4: Làm ơn đừng than vãn, complain. Luôn chủ động đề xuất phát kiến, giải pháp
Complain là thứ dễ nhất trong đời, vì ai cũng có khả năng complain vô tận. Nhưng complain cũng là thứ vô dụng nhất trên đời, vì nó chẳng giúp gì được cho ai mà ngược lại còn làm cho mọi thứ tiêu cực hơn. Thói thường, người ta gặp vấn đề sẽ đổ thừa và complain. Người bình tĩnh tìm hiểu nguồn cơn và đề xuất giải pháp đếm trên đầu ngón tay. Cho nên, người tích cực đề xuất phát kiến, giải pháp là tài sản cực quý hiếm. Gặp người như thế, ai cũng muốn kết giao ngay, muốn cộng tác làm chung, muốn đồng hành vì hiểu rằng mọi vấn đề sẽ chẳng bao giờ là vấn đề nữa cả. Giờ bạn nghĩ đi, bạn muốn tham gia vào nhóm complain cho đã cái miệng, hay muốn trở thành tài sản quý hiếm mà ai cũng muốn đồng hành?
Bài 5: Giúp đỡ nhiều người nhất có thể trên hành trình sự nghiệp
Đời mà, có vay có trả, có lên có xuống. Trên đường đi lên mà tử tế đàng hoàng thì trên đường đi xuống còn có người giúp. Cạn tàu ráo máng quá, đá cá lăn dưa quá thì sau này ai nó chịu chìa tay. Nhớ là, không ai đi lên mãi hay ở trển mãi đâu. Lúc té xuống đừng có trách sao người ta tàn ác. Thành ra, dù đang ở đâu, dù đang lên xuống kiểu gì, cũng phải giữ đạo làm người. Đàng hoàng tử tế không lỗ miếng nào. Lên xuống gì cũng có người vì tin tưởng, trân trọng, mến mộ mà giúp đỡ. Sao cũng được giúp thì sao lại chẳng làm?
Bài 6: Làm ơn tránh hết mọi chuyện chính trị và lá cải
Thứ loài người thích bu vào nhất là bu vào làm phức tạp mọi vấn đề, bôi cho nó vung vãi tung toé ra để có chuyện mà tám. Và trong thời gian làm việc đó, họ quên luôn mục tiêu và công việc họ phải làm. Dù ai cũng ra rả thời gian là quý giá, nhưng người ta cứ giết thời gian bằng những chuyện chính trị, chuyện là cải vương vãi xung quanh cuộc đời người khác. Muốn hiệu quả, dễ lắm, chỉ cần tiệt tận gốc cái thói chính trị và đồn đãi lá cải trong tổ chức là xong. Có cái lọc lọc hết mấy thứ đó ra khỏi thông tin input mỗi ngày, con người ta rồi sẽ trong trẻo hơn để nhìn rõ nơi mình cần đến.
Bài 7: Luôn chủ động nâng cao thu nhập bằng cách phát triển bản thân
Ai cũng sợ mất thời gian, nhưng thời gian của bạn đáng giá bao nhiêu? Có bao giờ bạn thử tính chưa, với thu nhập hiện tại của mình? Nếu tính rồi, thì đâu là cách bạn sẽ nâng thu nhập đầu giờ của mình tăng lên gấp đôi so với hiện tại? Bạn cần phải phát triển bản thân kiểu gì để đạt được giá trị gấp đôi ấy? Câu hỏi này, ai cũng cần phải hỏi mình tại mọi thời điểm. Ngay cả khi bạn đã tăng kèn gấp đôi rồi thì câu hỏi tiếp theo vẫn cứ là, làm, sao để tăng thu nhập mỗi giờ lên gấp đôi? Điều đó có nghĩa là, bạn sẽ cần tập trung phát triển bản thân không ngừng, luôn luôn, để giá trị của bạn tăng không dừng lại.
Bài 8: Học quản trị cảm xúc bản thân
Nói thiệt, mấy đứa cảm xúc vung vãi, giận dữ nổi cơn không kềm chế được là mấy đứa tội nghiệp nhất, vì cả đời cứ phải loanh quanh đi hốt mấy đống rác do chính mình tạo ra. Vậy, thì còn đâu thời gian để làm chuyện hay ho gì khác? Cho nên, làm ơn đừng phí thời gian vô ba trò vô bổ đó. Chỉ cần học quản trị cảm xúc, có EI là bạn sẽ hiệu quả gấp vạn lần, đỡ được bao việc tào lao, và giữ cho sức khoẻ tinh thần luôn tốt nhất.
Bài 9: Đặt mục tiêu và tập trung thực hiện mục tiêu
Đâu ai trên đời này đến được nơi không nằm trong dự định. Không ai đi loanh quanh xong tự nhiên tìm ra nơi cần đến. Muốn xài GPS thì cũng phải chấm cho ra nơi xuất phát và điểm dừng chân. Không biết mình muốn gì làm sao đạt được? Không rõ mình mục tiêu là gì làm sao hoàn thành? Cho nên, mục tiêu là gì cũng được nhưng phải có, dù đó là học cái mới, chuyển chỗ làm mới, thăng tiến trong sự nghiệp cũ, hay bỏ phố về quê. Là gì, ở mỗi giai đoạn cuộc đời mục tiêu sẽ rất khác nhau. Không sao cả, nhưng phải có.
Bài 10: Mức độ thành công của mỗi người tỷ lệ thuận với nội lực của người đó
Đời này, không ai không làm gì, không học hỏi và rèn luyện vỡ mật về kiến thức, kỹ năng, thái độ mà làm gì nên trò trống cả. Nội lực càng thâm hậu, mức độ thành công càng cao. Nội lực loàng xoàng, thành công khi đậu khi bay như cánh chuồn chuồn. Nội lực không có thì càng cào càng đổ, chả nên tích sự gì. Thành ra, đừng ngồi đó mơ thành công. Đừng lu xu bu mâm nào cũng bâu vào. Thời gian đó, chịu khó bỏ ra mà xây dựng nội lực. Thành công đương nhiên rồi sẽ đến.
Bài 11: Kiên cường, kiên trì, kiên định
Làm gì cũng vậy, cũng phải thiên thời địa lợi nhân hoà. Mà muốn cơm chín thì phải để cơm sôi. Chuyện cần làm cứ làm. Khi cần kiên nhẫn phải kiên nhẫn. Chuyện chưa xong chưa tới phải kiên tâm tận lực, không vì bất cứ hoàn cảnh tình huống nào mà chùn bước. Chỉ khi bạn đủ tập trung, đủ quyết tâm, bỏ hết công lực vào đó thì chuyện nó mới thành. Không ai cưỡi ngựa xem hoa mà thành công cả. Không có cách dễ nhất, ngắn nhất để làm nên vinh quang. Vinh quang được đổi bằng mồ hôi, nước mắt và sự tập trung cao độ. Đời này, người bỏ cuộc thì nhiều, người kiên định thì ít. Bởi, người thành công cũng chẳng có nhiều. Muốn thành công, đâu còn cách nào khác phải học và rèn luyện phẩm chất kiên trì, kiên cường, kiên định mà thôi.
Rồi, đội bóng 11 người thì nhớ 11 bài học này đi. Người đi qua, học lên bờ xuống ruộng thì để lại quý nhất chỉ là bài học. Thấy liên quan thì xài không thì bỏ qua. Đời mà, nó là của bạn. Mọi lựa chọn và quyết định là ở bạn.
Nguyễn Phi Vân
